Jak przekazywano wiedzę w średniowiecznych muzułmańskich społeczeństwach
W ramach projektu TRAKIMI, finansowanego ze środków unijnych (Podróżująca wiedza w średniowiecznym islamie: Aszaryci z Al-Andalus i Afryki Północnej) zbadano historię przekazywania wiedzy w społeczeństwach islamskich w średniowieczu. Sprawdzono, jak literatura i doktryny Aszarytów - najbardziej wpływowej szkoły teologii dialektyki w owym czasie - zostały rozpowszechnione na zachodnich ziemiach Islamu, tworzonych przez Maghreb i części Półwyspu Iberyjskiego. Partnerzy projektu przeanalizowali podstawowe źródła, takie jak niezależne prace i komentarze napisane przez uczonych z islamskiego zachodu w tekstach na wschodzie, w celu rozwiązania kilku kwestii pozostających bez odpowiedzi. Obejmowało to, jak uczeni w islamskim zachodzie przyjmowali doktryny i racjonalistyczne podejście Aszarytów. Zastanawiali się też, czy podjęto jakiekolwiek autoryzowane próby promowania lub ograniczenia wpływu Aszarytów, kiedy tylko władcy i ideologie religijno-polityczne ulegli zmianie. W ramach TRAKIMI przeanalizowano następnie, czy pojawiła się odrębna, wyraźnie zachodnia forma Aszaryzmu. Duża część literatury pozostaje w całości niezbadana. Często jest ona niedostępna w wydaniach drukowanych i przetrwała tylko w formie rękopisów. Zespół TRAKIMI odkrył taką literaturę w repozytoriach rękopisów i prowadził badania archiwalne w bibliotekach północnoafrykańskich i europejskich zbiorach arabskich rękopisów. Badanie jednego z tych rękopisów ujawniło, że rękopis można zidentyfikować jako unikatową kopię jednego z najwcześniejszych zachowanych tekstów stworzonych przez zachodnią tradycję Aszarytów. Naukowcy przestudiowali również popularne prace Almohad, dynastii Berberów, która rządziła przez ponad 100 lat całym Maghrebem i al-Andalus między pierwszą połową XII i drugą połową XIII wieku. Wyniki dowodzą, że Aszaryci niekoniecznie wcielali doktryny „Almohad" w pewnym stopniu, a nawet kontynuowali formułowanie stanowisk, które nie zgadzały się z kredo Almohad. Zanurzając się w bogatym źródle niedocenionej literatury stworzonej na islamskim zachodzie, TRAKIMI z powodzeniem wykazał, że przekazywanie książek i pomysłów nadal przyczyniało się do żywiołowej intelektualnej atmosfery muzułmańskiej.
Słowa kluczowe
TRAKIMI, wiedza podróżująca, średniowieczny islam, Aszaryci, Afryka Północna
