Znajdowanie równowagi między pozyskiwaniem środków do życia a bioróżnorodnością
Od początku cywilizacji ludzkość osiedlała się w pobliżu wody. Obecnie eksploatacja lokalnych zasobów naturalnych w jeszcze większym stopniu związana jest z zagrożeniami dla tych wrażliwych ekosystemów. Osiągnięcie idealnej równowagi między pozyskiwaniem środków do życia a ochroną środowiska nie zawsze jest proste. Przykłady z najdalszych zakątków globu przyczyniają się do lepszego zrozumienia kwestii zrównoważonego rozwoju. W ramach finansowanego ze środków UE projektu LIVEDIVERSE (Sustainable livelihoods and biodiversity in riparian areas in developing countries) przeprowadzono analizy przypadków obejmujące trzy kontynenty. Badania prowadzone w osadach zlokalizowanych na wybrzeżach Kostaryki, Indii, Afryki Południowej i Wietnamu umożliwiły naukowcom bezpośredni kontakt z mieszkańcami. Badania pozwoliły na lepsze zrozumienie wpływu pozyskiwania środków do życia na bioróżnorodność i vice versa. Ponadto zgromadzono dane dotyczące odpowiednich przepisów w zakresie ochrony środowiska i umieszczono je w internetowej bibliotece. Dane te wykorzystano do opracowania indeksu wrażliwości środowiska (EVI), za pomocą którego można uchwycić kluczowe elementy każdego studium przypadku. Opracowano mapy EVI przy użyciu oprogramowania obejmującego systemy informacji geograficznej. Wyniki badań pokazują, że kluczowe kwestie wpływające na podatność bioróżnorodności są zależne od obszaru. W dorzeczu Terraba w Kostaryce najważniejsze kwestie wpływające na wrażliwość środowiska to ryzyko erupcji wulkanicznych, duża ilość przywożonego towaru, utrata unikatowych gatunków, duża liczba wprowadzonych gatunków i nadmierne stosowanie pestycydów. W dorzeczu Mutale w RPA wrażliwość jest spowodowana dużą liczbą towarów przywożonych i zagrożonych gatunków, małą ilością zasobów lądowych i częstymi konfliktami. Zakres projektu LIVEDIVERSE nie ograniczał się do nauki o bioróżnorodności. Uwzględniono także aspekty społeczno-gospodarcze, kulturowe i duchowe. To holistyczne podejście przyczynia się do poszerzenia wiedzy potrzebnej do opracowania bardziej skutecznych zaleceń dotyczących polityki. Wiedzę zdobytą w trakcie realizacji projektu rozpowszechniono za pośrednictwem różnorodnych mediów. Stworzono między innymi krótkie filmy opisujące projekt, które są dostępne w Internecie. Projekt przyczynił się do poszerzenia dostępnej wiedzy na temat promowania zrównoważonego zarządzania środowiskiem i jego zasobami. Informacje te umożliwiają nowe spojrzenie na interakcje między ekosystemami a działalnością człowieka. Projekt LIVEDIVERSE przyczynił się do realizacji międzynarodowych zobowiązań, protokołów i inicjatyw podejmowanych przez UE i państwa członkowskie w zakresie różnorodności biologicznej, zwalczania pustynnienia, ograniczenia klęsk żywiołowych i zrównoważonego rozwoju. W ramach projektu określono również potrzeby badawcze dotyczące istniejących i powstających przepisów prawnych i polityk UE.
Słowa kluczowe
Środki do życia, bioróżnorodność, LIVEDIVERSE, lasy łęgowe, indeks wrażliwości środowiska
