Epidemia gruźlicy w krajach Afryki Subsaharyjskiej
W ostatnich dwóch dekadach zanotowano wiele nowych przypadków gruźlicy – zakaźnej choroby płuc powodowanej przez bakterie. Mimo nowych strategii kontroli gruźlicy epidemia w krajach Afryki Subsaharyjskiej nadal się rozrasta. Jest to dużym powodem do niepokoju. Z tego powodu musimy zrozumieć, dlaczego obecne środki kontroli zawiodły, a także opracować nowe, innowacyjne podejście do kwestii zdrowia publicznego. Uczestnicy finansowanej ze środków UE inicjatywy TECOARTE (Epidemiology and control of tuberculosis in the antiretroviral therapy era: Towards a mathematical model for Cape Town, South Africa) opisali epidemię gruźlicy w Kapsztadzie oraz przyczyniające się do niej czynniki, wykorzystując w tym celu różnorodne metody epidemiologiczne. Badacze zmierzyli też potencjalny wpływ różnych interwencji w zakresie zdrowia publicznego na kontrolę epidemii. W tym celu zastosowali najnowsze techniki statystyczne, które umożliwiły im przeprowadzenie dogłębnej analizy przypadków gruźlicy w Kapsztadzie z ostatniej dekady. Na podstawie tych danych zespół opracował matematyczny model lokalnej epidemii gruźlicy i sprawdził jego poprawność. Wyniki dowodzą, że trajektoria wystąpień gruźlicy w Kapsztadzie w ubiegłym wieku różni się od trajektorii dla Londynu czy Nowego Jorku. W Kapsztadzie, w przeciwieństwie do Nowego Jorku i Londynu, zastosowanie chemioterapii nie spowodowało zmniejszenia epidemii. Nawet przed epidemią HIV częstość zakażeń gruźlicą była na takim samym poziomie jak na początku wieku. Jednak po rozprzestrzenieniu się epidemii HIV zauważono gwałtowny wzrost liczby zachorowań na gruźlicę, czego efektem było zakażenie ponad 25% populacji Kapsztadu. W ciągu ostatnich kilku lat liczba tych zachorowań zmniejszyła się, co może wynikać ze zwiększenia dostępu do leczenia przeciw HIV oraz usprawnienia diagnostyki gruźlicy. Projekcje wykonane z użyciem modelu matematycznego wykazują, że obciążenie gruźlicą jest zależne od struktury wiekowej populacji oraz ochrony immunologicznej przez zakażeniem gruźlicą. Najważniejszym odkryciem badań był fakt, iż obciążenie nawrotem gruźlicy w Kapsztadzie jest bardzo wysokie. U ponad 30% wyleczonych pacjentów w ciągu 12 lat od ostatniego epizodu wykryto nowe ogniska chorobowe. Wyniki uzyskane podczas inicjatywy TECOARTE dostarczyły cennych informacji na temat skutecznych sposobów poprawy środków kontroli gruźlicy. Pomogły również wyjaśnić trendy gruźlicy w innych częściach świata oraz prawdopodobne działanie środków kontroli w tych regionach.
Słowa kluczowe
Gruźlica, Południowa Afryka, środki kontroli gruźlicy, zdrowie publiczne, TECOARTE