Technologia przetwarzania żużlu solnego zamienia odpady na surowce
Aluminium jest drugim po żelazie najpowszechniej używanym metalem. W procesie odzyskiwania aluminium mogą jednak powstawać żużle solne, których coraz większe ilości stają się problemem dla środowiska. Trudno je zutylizować, a ich składowanie na wysypiskach w Europie i na Bliskim Wschodzie zostało zabronione. Z uwagi na wysokie koszty budowy i obsługi w Europie działa tylko 9 bardzo dużych zakładów recyklingu żużlu solnego, które obsługują ponad 270 zakładów przetwórstwa. Finansowany ze środków UE projekt AluSalt miał na celu opracowanie „miniaturowej” technologii recyklingu żużlu solnego, tak aby można ją był stosować w zakładach produkcji aluminium, zmniejszając tym samym – i ostatecznie eliminując – potrzebę przewożenia olbrzymich ilości żużlu solnego na terenie Europy do tradycyjnych, scentralizowanych punktów recyklingu tego odpadu na wielką skalę. Optymalizacja zasobów aluminium Aluminium jest tak atrakcyjnym surowcem głównie dlatego, że posiada właściwości umożliwiające jego całkowite odzyskanie. Po zużyciu aluminium można wielokrotnie przetwarzać, tworząc nowe aluminiowe produkty, bez wyraźnego spadku wytrzymałości czy jakości. Co najważniejsze, wtórny surowiec jest nawet do 95% tańszy niż ten wytworzony w pierwotnym procesie produkcji. Niektóre dane liczbowe podają, że w użyciu wciąż jest około 1 mld ton aluminium, w związku z czym mówi się czasami o aluminiowych „hałdach”. Ograniczone możliwości recyklingu żużli solnych wytwarzanych podczas przetwarzania aluminium oraz zwiększające się koszty są przyczyną niepewnej sytuacji finansowej i operacyjnej takich zakładów, co zagraża całej branży. Ponadto taki stan stwarza też zagrożenie z punktu widzenia środowiska, gdyż wskutek braku innego wyjścia wielu operatorów z takich regionów jak Skandynawia czy Europa Wschodnia zmuszonych jest do przewożenia tysięcy ton żużlu solnego rocznie do punktów recyklingu oddalonych o tysiące kilometrów. Wyjaśniając, jak powstało urządzenie AluSalt, koordynator projektu Alan Peel wspomina: „Podczas moich rozmów z klientami z całej Europy na temat doświadczanych przez nich trudności, wielu z nich mówiło o problemie z utylizacją «strumieni odpadów» w postaci żużlu solnego. Ponieważ nasza firma opracowała technologię zarządzania zgarami aluminiowymi, czyli strumieniem odpadów pochodzących z recyklingu aluminium, zbadanie także i tego problemu wydawało się nam odpowiednim krokiem”. Urządzenie AluSalt wykorzystuje żużel solny z obrotowego pieca do recyklingu aluminium, który pracuje w temperaturze około 1000 stopni Celsjusza, co uważa się za najbardziej efektywny sposób odzyskiwania aluminium ze zgarów za pomocą stopionej soli. Żużel jest błyskawicznie schładzany, zanim przejdzie do etapu mielenia i przesiewania, gdzie odbywa się odzyskiwanie uwięzionego glinu, który może stanowić nawet 5–10% objętości żużlu solnego. Pozostały żużel, zawierający tlenki glinu, sole i inne związki glinu, ługowany jest wodą w celu usunięcia soli i umożliwienia jej ponownego wykrystalizowania się. Pozostałe tlenki mogą trafić do sprzedaży jako produkty nadające się do rozmaitych zastosowań w przemyśle, na przykład jako składnik stali, betonu, wełny stalowej, ceramiki, cegieł lub substancji ogniotrwałych. W ramach omawianego projektu w zakładzie odzyskiwania aluminium położonym w Europie Północnej zbudowano pełnowymiarową prototypową instalację, wykazując w ten sposób skalowalność tej metody. W podsumowaniu Alan Peel stwierdził: „Rozwiązanie AluSalt zasadniczo oznacza, że to co przedtem uważano za strumień odpadów podlegający restrykcyjnym normom utylizacji, można przetworzyć w różnego rodzaju produkty nadające się do ponownego użycia w przyjazny dla środowiska i bezpieczny sposób w obiegu zamkniętym”. Aluminium, które nie będzie już tak kosztowne Dzięki powszechnemu wprowadzeniu technologii AluSalt można by uniknąć przewożenia nawet 2 milionów ton żużlu solnego europejskimi szlakami drogowymi, kolejowymi i morskimi. Pozwoliłoby to ograniczyć negatywny wpływ aluminium na środowisko i zmniejszyć ryzyko występowania innych niekontrolowanych emisji gazowych. Dodatkowo przełożyłoby się na niższe ogólne koszty energii. Poza tym dla zakładów i zatrudnionych w nich pracowników oznaczałoby to większą pewność co do prowadzonej działalności. Jak zaznacza Alan Peel: „Operatorzy będą mogli się uniezależnić od zakładów mających monopol na przetwarzanie odpadów, a ponadto nie będą krępowani przepisami – które zawsze można zmienić – wstrzymującymi transport tego materiału. Daje to poczucie bezpieczeństwa lokalnym firmom zajmującym się recyklingiem, które zatrudniają dużą liczbę osób w danym regionie”. Zespół projektu rozpoczął już komercjalizację swojej technologii. Wielu europejskich operatorów zakładów przetwarzających aluminium odwiedziło prototypowy obiekt z myślą o zainwestowaniu w nową technologię.
Słowa kluczowe
AluSalt, aluminium, recykling, zakłady przetwórstwa, żużle solne, CO2, zanieczyszczenie, emisje, koszty energii, metale, zagrożenia, ekstrakcja
