Wyniki projektu przemawiają za większym wsparciem działań FET – inicjatywy otwarte i FET – inicjatywy proaktywne
Trzy działy programu FET były bardzo aktywne w ciągu ostatnich kilku lat. Podczas gdy najwięcej uwagi poświęca się flagowym projektom z dziedziny badań nad ludzkim mózgiem i grafenem, bardziej dyskretne działania FET – inicjatywy otwarte i FET – inicjatywy proaktywne zaowocowały ogromną liczbą projektów. W ramach projektu FET_TRACES, prowadzonego od lipca 2015 r. do listopada 2017 r., przyjrzano się aż 224 takim projektom. Zespół projektu FET_TRACES zadawał dwa proste, ale kluczowe pytania: jak skuteczny jest program FET i czy osiągnął on pierwotnie założone cele. „Mierzyliśmy wpływ zgodnie z misją programu FET, która zakłada wspieranie wspaniałych, nowatorskich, badań interdyscyplinarnych oraz badań, które budują ekosystemy innowacji wokół technologii wymagających dużej wiedzy”, mówi dr Bernd Beckert, który koordynował projekt z ramienia spółki Fraunhofer. Aby to zrobić, zespół projektu wykorzystał szereg różnych metod, w tym analizę portfela, bibliometrię, ankiety online, wywiady i studia przypadku. Naukowcy analizowali każdy z 224 projektów z perspektywy czasu, przejrzeli wszystkie publikacje wydane w ramach projektów, skategoryzowali je według różnych kryteriów i wyciągnęli wnioski na temat ich rzeczywistego wpływu. Zapytany o najważniejsze wyniki projektu, dr Beckert podkreśla przede wszystkim, że powołaniem programu FET jest wspieranie tzw. „badań podstawowych inspirowanych użytkowaniem”. „Wiedzieliśmy, że z naukowego punktu widzenia tego rodzaju badania stają się coraz ważniejsze, ponieważ zapewniają pozycję lidera technologicznego, a także niosą ze sobą wszelkiego rodzaju korzyści gospodarcze. Jednak tym, co nas naprawdę zaskoczyło, był sposób, w jaki program FET wykorzystuje to w praktyce. Udało się skutecznie przezwyciężyć typowe napięcia między badaniami podstawowymi a stosowanymi w niektórych projektach FET, a patrząc na program jako całość, stwierdziliśmy, że luki te zostały bardzo sprawnie zapełnione. Odnotowano bardzo istotny wpływ projektów FET – inicjatywy otwarte oraz FET – inicjatywy proaktywne na środowisko akademickie, a także dużą liczbę wniosków patentowych i spółek typu spin-off”, mówi. Projekt stanowił również wyjątkową okazję do zebrania informacji zwrotnych z pierwszej ręki od badaczy uczestniczących w programie FET. Jak twierdzi dr. Beckert, istnieje powszechna zgoda co do wyjątkowości programu. Program FET faktycznie daje badaczom swobodę wypróbowywania nowych rzeczy i eksperymentowania z różnymi podejściami, w przeciwieństwie do innych krajowych i europejskich programów finansowania badań, które są bardziej sformalizowane. „Dzięki programowi FET badacze mogą rozwijać nieoczekiwane odkrycia, gdy takowe się pojawią. Ponadto, ponieważ program zachęca naukowców z różnych dyscyplin i środowisk do wspólnej pracy, przyczynia się do budowania nowych społeczności naukowych. Naukowcy, których zapytaliśmy o ich doświadczenia z programem FET, powiedzieli nam, że ani programy krajowe, ani wsparcie dla głównych badaczy, oferowane przez ERBN, nie są w stanie tego osiągnąć”, wyjaśnia dr Beckert. Kolejnym ważnym rezultatem projektu FET_TRACES jest identyfikacja „czynników sukcesu” projektów FET, które wywarły największy wpływ. Obejmują one współpracę z najlepszymi naukowcami w dziedzinie, wdrażanie nowego podejścia w kontekście dziedziny badań, która jest „popularna” w społeczności i łączenie jej z czymś nowym, a także łączenie wielu różnych dyscyplin. Czy oznacza to, że działaniom prowadzonym w ramach programu FET należy w przyszłości poświęcić więcej uwagi? Dr Beckert uważa, że tak. „Podejście FET jest powszechnie uważane za wysoce atrakcyjne i wyjątkowe. Jeśli jednak spojrzymy na szerszy kontekst finansowania, działania UE, FET – inicjatywy otwarte i FET – inicjatywy proaktywne nadal należą do mniejszych programów. Teraz, gdy wykazaliśmy, w jaki sposób zapewniają one różne pozytywne skutki, mamy nadzieję, że decydenci postanowią zwiększyć budżet programu FET oraz wzmocnić go w przyszłości, aby stał się ważnym filarem w obszarze finansowania UE”.
Słowa kluczowe
FET_TRACES, FET, badania, ankieta, wpływ
