Przygotowanie do walki z pandemiami i epidemiami w Europie
W przypadku epidemii stanowiących poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego, takich jak pandemia grypy w 2009 r., szeroko zakrojone i dobrze zorganizowane rządowe plany reagowania nie zawsze są wystarczające. Sytuacja jest znacznie bardziej złożona, ponieważ konieczne jest zajęcie się kwestią postrzeganego ryzyka poprzez dwukierunkową komunikację ze społeczeństwem, a także ze wszystkimi istotnymi podmiotami i zainteresowanymi stronami. Często problemy kulturowe i etyczne związane z napiętnowaniem mogą mieć duży wpływ na rozprzestrzenianie się choroby. Aby zwiększyć odporność społeczeństwa, tak aby mogło sobie skutecznie radzić z takimi sytuacjami kryzysowymi, osoby odpowiedzialne za podnoszenie świadomości muszą pogłębiać wiedzę społeczeństwa na temat konkretnych problemów zdrowotnych. W ramach finansowanej ze środków UE inicjatywy ASSET opracowano plany działania i narzędzia usprawniające komunikację związaną z zarządzaniem kryzysami w zakresie zdrowia publicznego. Ogólnie założeniem projektu było zwiększenie gotowości i usprawnienie procedur reagowania w sytuacjach kryzysowych związanych ze zdrowiem. Głównym celem inicjatywy ASSET było zaangażowanie kilku rodzajów zainteresowanych stron w badanie kluczowych aspektów związanych z kwestiami nauki w społeczeństwie (SiS) w zakresie odpowiedzialnych ram badań i innowacji, takich jak zarządzanie, nierozwiązane kwestie naukowe, edukacja naukowa, etyka, płeć i integracja. „Naszym celem było promowanie zrównoważonego i skutecznego podejścia do kluczowych wyzwań związanych z zarządzaniem pandemiami i globalnymi sytuacjami kryzysowymi w różnych krajach w Europie”, wyjaśnia Eva Benelli, specjalista ds. rozpowszechniania wyników projektu i komunikacji. Konsultacje obywatelskie Zespół projektu ASSET przeprowadził konsultacje obywatelskie w ośmiu różnych krajach w Europie (Bułgaria, Dania, Francja, Irlandia, Włochy, Rumunia, Norwegia i Szwajcaria), angażując obywateli w dyskusje na temat gotowości i reagowania na pojawiające się epidemie i pandemie. Poza inicjatywami krajowymi zorganizowano dodatkowe działania, takie jak lokalne warsztaty i konferencje, w celu promowania wyników projektu ASSET. Wykorzystano wirtualne środki, takie jak strona internetowa, sieci społecznościowe, biuletyny i newslettery, aby uświadomić społeczeństwu, jak bardzo istotne jest zrozumienie ryzyka związanego z różnymi sytuacjami kryzysowymi w dziedzinie zdrowia, a także aby zwrócić uwagę decydentów na kwestie dotyczące SiS. Obywatele byli ogólnie bardzo zadowoleni z możliwości udziału w procesie i dostarczyli bardzo cennych spostrzeżeń, w tym na temat priorytetowego zapewniania leków podczas pandemii. Zespół projektu ASSET skupiał się na tworzeniu wspólnych podejść i języka komunikacji, które zaprezentowano również w Parlamencie Europejskim. Jednocześnie część strony internetowej projektu ASSET poświęcono transferowi wiedzy na temat dobrych praktyk, aby rozpowszechnić ich stosowanie. Przyszłe kierunki zarządzania epidemiami Badania przeprowadzone w ramach inicjatywy ASSET wykazały, że wyciągnięte z poprzednich epidemii wnioski dotyczące znaczenia angażowania społeczeństwa w zakresie kwestii etyki i równości płci oraz usprawniania procedur informowania o zagrożeniach nie są wykorzystywane w praktyce. W sprawozdaniu na temat etyki, prawodawstwa i praw podstawowych zespół projektu ASSET podkreślił kluczowe wartości praw człowieka, które należy rozważyć nawet w nagłych przypadkach. W ramach projektu zajęto się również zagrożeniem bioterroryzmem oraz potrzebą zwiększenia przejrzystości i starannego opracowania środków kryzysowych. W ciągu czterech lat trwania projektu ASSET jego zespół stworzył szerokie spektrum użytecznych narzędzi do wspierania procesów uczestnictwa i komunikacji wśród podmiotów społecznych (publicznych, organów służby zdrowia, zainteresowanych stron, ekspertów, mediów). Narzędzia te mają zostać wykorzystane do opracowywania przyszłych planów gotowości. Pomimo trudności w ustanowieniu wspólnego języka wśród podmiotów z różnych środowisk naukowych i zawodowych, zespół projektu ASSET zdołał skutecznie przekazać ważne informacje poprzez udział społeczeństwa w odpowiednich dziedzinach nauki. Valentina Possenti, koordynator naukowy z ramienia włoskiego instytutu Istituto Superiore di Sanità, ma nadzieję, że „państwa członkowskie UE będą podchodzić do złożonych problemów związanych z gotowością i reagowaniem, takich jak obowiązkowe szczepienia, zgodnie z perspektywą obejmującą wiele zainteresowanych stron przyjętą w ramach inicjatywy ASSET”.
Słowa kluczowe
ASSET, pandemie, epidemie, sytuacja kryzysowa związana ze zdrowiem, etyka
