Potocnik wezwal Japonie do wspolpracy z UE nad kompromisem w sprawie ITER
Komisarz do spraw nauki i badań, Janez Potočnik, wezwał Japonię do zgody na kompromis w sprawie lokalizacji międzynarodowego eksperymentalnego termonuklearnego reaktora ITER. Podczas wystąpienia zorganizowanego w obiekcie, w którym znajduje się tokamak JET (Joint European Torus) w Oksfordzie, w Wielkiej Brytanii, poświęconego infrastrukturom badawczym, Potočnik przyznał, iż Europie, dzięki współpracy transgranicznej, udało się osiągnąć pozycję światowego lidera w badaniach nad syntezą termojądrową. JET, który powstał około 30 lat temu, jest czołowym światowym urządzeniem do badań nad magnetycznie utrzymywaną syntezą termojądrową. Stanowi także niejako wizytówkę europejskich badań nad reakcjami termojądrowymi. "JET daje ewidentny obraz tego, co może się wydarzyć, kiedy naukowcy i inżynierowie z Europy pracują razem i dążą do wspólnego celu." Przekonany o istotnej roli energii syntezy termojądrowej Potočnik oznajmił też, iż zamierza w trakcie rozmów na temat Siódmego Programu Ramowego zabiegać o zwiększenie budżetu przeznaczonego na budowę ITER i program jej towarzyszący. Budowa reaktora ITER będzie kamieniem milowym na drodze do wytworzenia energii termojądrowej. Jednakże brak porozumienia co do miejsca budowy rektora już o rok opóźnia tę fazę projektu. Podczas gdy propozycję UE co do umiejscowienia reaktora w Cadarache we Francji popiera trzech partnerów projektu - trzech pozostałych opowiada się za propozycją Japonii. Potočnik powiedział, iż Komisja "nie szczędziła wysiłków" poszukując konsensusu między partnerami w sprawie Cadarache i wykazania stosowności tego miejsca, ale na próżno. "Uznajemy szczególną rolę, jaką do dziś odegrała Japonia i jaką powinna nadal odgrywać w projekcie ITER oraz w kwestii energii termojądrowej. UE nie szczędziła wysiłków i złożyła Japonii ofertę, która jest pod każdym względem porównywalna do propozycji japońskiej. Zawiera na przykład zabezpieczenie dla rzeczywistej współpracy Japonii i UE w projekcie ITER i dla zaopatrzenia UE w niektóre kluczowe systemy przemysłu japońskiego," przyznał Komisarz. Porozumienie wciąż jednak nie zostało osiągnięte. "Techniczna dyskusja zaszła już najdalej jak mogła. Zaproponowałem naszym japońskim partnerom spotkanie i wspólne ustalenie zadowalającego rozwiązania kompromisowego na wysokim poziomie politycznym. Ta sugestia nie została jeszcze rozważona," oznajmił Potočnik. Komisarz podsumował swoje wystąpienie stwierdzeniem, iż Europa chciałaby ujrzeć rozpoczęcie prac nad budową ITER jeszcze w 2005 r., a on zrobi wszystko, co w jego mocy, by tak się stało.