Zapalenie jelit u osób w podeszłym wieku
Coraz więcej dowodów wskazuje na to, że wiele osób w podeszłym wieku cierpi na przewlekłe stany zapalne o niskim stopniu złośliwości. To niestety przyczynia się do rozwoju powiązanych chorób, takich jak zaburzenia metaboliczne i neurodegeneracja. Jednak pomimo intensywnych badań czynniki wywołujące stany zapalne związane z wiekiem są nadal słabo poznane. Naukowcy z finansowanego ze środków UE projektu Gut-InflammAge pracowali w oparciu o hipotezę, że związany z wiekiem stan zapalny jest zależny od kompozycji mikrobiomu jelitowego lub jego potencjału immunomodulacyjnego. Nietypowa kompozycja drobnoustrojów jelitowych, określana jako dysbioza mikroflory, jest uznawana za czynnik wywołujący zapalenie jelit u pacjentów z nieswoistym zapaleniem jelit, ale nie zbadano dotąd jej związku z wiekiem. Analizy mikroflory Aby zbadać tę kwestię, naukowcy przeprowadzili analizę mikroflory u młodych i starszych zdrowych obywateli Danii. Wykorzystano próbki kału pobrane w ramach badania skupiającego się na zaburzeniach czynnościowych prowadzonego w regionie Kopenhagi w latach 2013–2016. Próbki wybrano na podstawie ścisłych kryteriów zdrowotnych, z uwzględnieniem klinicznych parametrów funkcji metabolicznych, czynności nerek i wątroby oraz prawidłowego wskaźnika masy ciała. Badacze wykorzystali połączenie sekwencjonowania wysokoprzepustowego, bioinformatyki i analizy drobnoustrojów powleczonych immunoglobuliną A (IgA). IgA jest głównym przeciwciałem wykorzystywanym przez układ odpornościowy jelit do ochrony bariery jelitowej przed inwazją drobnoustrojów. Drobnoustroje pokryte IgA służyły jako marker stanu zapalnego w tym badaniu oraz składzie mikroflory jelitowej. „Chcieliśmy sprawdzić, czy te dwa biomarkery ujawniłyby oznaki nasilonego zapalenia jelit u osób w podeszłym wieku”, wyjaśnia dr Thorsten Brach, stypendysta programu Marie Curie, który prowadził badania. W tym kontekście badacze zastosowali cytometrię przepływową do określenia proporcji drobnoustrojów, w dużym stopniu pokrytych IgA, a także sekwencjonowania w celu określenia gatunku drobnoustrojów w każdym przypadku. Informacje sekwencyjne umożliwiły taksonomiczną charakterystykę składu mikroflory i ujawniły istotne różnice między grupą osób starszych a grupą osób młodych, przy czym liczba rodzin mikroorganizmów u osób starszych była większa. Co ważne, liczba drobnoustrojów pokrytych IgA była zasadniczo niska i nie zaobserwowano różnic między badanymi grupami. Dieta umożliwiająca modulowanie składu mikroflory Wiele interwencji z zakresu zdrowego starzenia się opiera się na dietach, które ograniczają liczbę przyjmowanych kalorii, nie powodując niedożywienia, i przyczyniając się do długowieczności. Ponieważ podejście to jest trudne do wprowadzenia, stworzono program okresowego poszczenia w celu uzyskania podobnych korzyści zdrowotnych. Korzystając z modelu mysiego, naukowcy zbadali, czy okresowy program poszczenia może wspomagać modulacje mikrobiomu jelitowego i zwiększać metaboliczne korzyści zdrowotne. Zwierzęta doświadczalne poddawano okresowemu poszczeniu od 8,5 do 14,5 miesiąca życia (co odpowiada wiekowi 35–50 lat u ludzi) przy 50% redukcji liczby przyjmowanych kalorii. Co ciekawe, myszy, które pościły, miały więcej tkanki tłuszczowej niż myszy z grupy kontrolnej, ale wykazywały nieznaczne odmłodzenie profilu krwi. Implikacje kliniczne Ogólnie rzecz biorąc, niewielkie różnice w składzie mikroflory obserwowane pomiędzy starszymi i młodymi osobnikami w ramach projektu Gut-InflammAge potwierdzają hipotezę, że takiej zmienności należy oczekiwać u zdrowych metabolicznie osób. Koordynator projektu, prof. Manimozhiyan Arumugam, uważa, że „dieta i styl życia są ważniejszymi czynnikami w kształtowaniu mikroflory niż wiek”. Jednocześnie podkreśla, że „w odniesieniu do diagnostyki i terapii bardzo ważne jest zdefiniowanie zdrowego zakresu składu mikroflory, aby ustalić cel leczenia pacjentów z rzeczywistą dysbiozą”. Przy oczekiwanym wzroście populacji osób w podeszłym wieku w nadchodzących latach oraz społeczno-ekonomicznym znaczeniu zdrowego starzenia się, techniki oparte na wykorzystaniu drobnoustrojów pokrytych przeciwciałami, jako markerów zapalenia jelit mogą znaleźć zastosowanie w diagnostyce.
Słowa kluczowe
Gut-InflammAge, stan zapalny, IgA, dieta, mikroflora jelitowa