Rzady powinny w bardziej efektywny sposob wykorzystac przestrzen kosmiczna w celu spelniania potrzeb spolecznych - stwierdza OECD
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) opublikowała raport, w którym zawarła rady dla rządów, aby w bardziej rozsądny sposób wykorzystywały technologię kosmiczną w celu spełnienia potrzeb obywateli. Według raportu, technologia kosmiczna może służyć w szczególności do stawienia czoła pięciu głównym wyzwaniom: problemom środowiska, w tym klęskom żywiołowym, wykorzystaniu naturalnych zasobów, zwiększeniu mobilności towarów i ludzi, rosnącemu zagrożeniu bezpieczeństwa oraz rozwojowi społeczeństwa informacyjnego. W celu jak najlepszego wykorzystania tego potencjału technologicznego, zaleca się, aby rządy zrealizowały trzy obszerne tematy: wdrożenie trwałej infrastruktury kosmicznej, zachęcenie opinii publicznej do jej wykorzystania i zachęcenie sektora prywatnego do uczestnictwa. Zdaniem przedstawicieli OECD, raport wyróżnia się w dwóch aspektach: pisany jest z punktu widzenia społeczeństwa i odwołuje się do rządów, a nie przemysłu oraz koncentruje się na stronie popytowej, a nie podażowej technologii kosmicznej. Większość poprzednich badań prowadzonych w sektorze kosmicznym koncentrowała się na podaży: określała technologiczne osiągnięcia oraz rodzaje nowych możliwości, które można rozwijać. Przyjmowano założenie, często niesłusznie, że konsekwencją tych osiągnięć będzie rozwój. Niniejsza publikacja: [Przestrzeń kosmiczna 2030 r.: podejmowanie wyzwań społecznych] zamiast tego bada, w jaki sposób rządy mogą uzyskać jak najwięcej w wyniku przyszłych, publicznych i prywatnych inwestycji w dziedzinie przestrzeni kosmicznej. Musi zostać spełnionych szereg warunków, jeśli rządy mają odnieść korzyści w wyniku wykorzystania przestrzeni kosmicznej. Przede wszystkim, należy zająć się takimi przeszkodami, jak procedury instytucjonalne i regulacje. W sektor przestrzeni kosmicznej zwykle są zaangażowane trzy grupy podmiotów: agencje przestrzeni kosmicznej, publiczne i prywatne podmioty zajmujące się zastosowaniami kosmicznymi oraz produkcyjny segment branży (producenci statków kosmicznych i wyrzutni oraz usługodawcy świadczący usługi startowe). Zdaniem OECD, kraje muszą wyjaśnić rolę każdej z nich oraz zdefiniować powiązania pomiędzy podmiotami. Poszczególne kraje mogą przyjąć różne rozwiązania zgodnie z własnymi priorytetami i w niektórych przypadkach może to zakłócać konkurencję na szczeblu międzynarodowym - dodają autorzy raportu. Przechodząc do ram prawnych dotyczących technologii kosmicznej, autorzy raportu zauważają, że w szeregu krajów wciąż nie ma krajowych przepisów o przestrzeni kosmicznej. Sytuacja taka wprowadza element niepewności do działalności podmiotów specjalizujących się w przestrzeni kosmicznej, zwłaszcza prywatnych. Ponadto, ponieważ międzynarodowe prawo o przestrzeni kosmicznej stanowi system publiczny, nie jest ono zbyt dobrze dostosowane do transakcji gospodarczych, zaś istniejące prawo krajowe nie zawsze jest ukierunkowane gospodarczo, bowiem jest ono tworzone z myślą o zapewnieniu bezpieczeństwa i realizacji strategicznych zagadnień, a nie z uwagi na działalność gospodarczą. Ramy regulacyjne - stwierdzają przedstawiciele OECD - "powinny zapewniać podstawowe reguły gry", aby zagwarantować stabilne i przewidywalne środowisko gospodarcze, pobudzać innowacje i wspierać przedsiębiorczość. Ale sprawa przedstawia się zupełnie inaczej - stwierdza się w raporcie, przytaczając procedurę Międzynarodowej Unii Telekomunikacyjnej (ITU) dotyczącą przydzielania częstotliwości i przestrzeni na orbicie. Zdaniem OECD, procedura "stwarza szereg problemów i jest źródłem niepewności". Kosmiczne odpady są innym obszarem ujętym w nieodpowiedni sposób, przy czym kilka kwestii związanych ze standaryzacją pozostaje otwartych - oznajmia raport. Przed sporządzeniem raportu OECD przeprowadziło szereg badań i w związku z tym może z dużą dozą pewności przestrzec, że "jeśli rządy nie podejmą zdecydowanych działań w celu poprawy warunków ramowych rządzących działaniami w przestrzeni kosmicznej, jej potencjał nie zostanie wykorzystany". Innym problemem uwypuklonym przez OECD jest brak publicznej świadomości na temat działalności związanej z przestrzenią kosmiczną. Ogólna percepcja jest zakłócona w wyniku koncentracji mediów na wyłącznie spektakularnych sukcesach i porażkach - mówi raport. W rezultacie, obywatele mają niewielkie pojęcie o znaczeniu usług związanych z przestrzenią kosmiczną dla ich codziennego życia i dlatego nie w pełni popierają dalsze inwestycje w tę technologię. Zdaniem OECD, perspektywy dla segmentu użytkowników końcowych sektora - zastosowań kosmicznych - wyglądają znacznie bardziej obiecująco niż dla sektora produkcyjnego obejmującego produkcję obiektów kosmicznych i świadczenie usług startowych. Segmentowi produkcyjnemu szkodzi "sytuacja chronicznej nadpodaży" spowodowana głównie dążeniem rządów krajów korzystających z przestrzeni kosmicznej do uzyskania i zachowania niezależnego do niej dostępu ze względu na strategiczne wewnętrzne przyczyny związane z chęcią utrzymania władzy. Jakkolwiek przed pewnymi zastosowaniami rysuje się świetlana przyszłość, nie wszystkie z nich będą realizowane z jednakową intensywnością - uważają przedstawiciele OECD. Raport wskazuje na zastosowania wykorzystujące informacje, takie jak telekomunikacja satelitarna, obserwacje Ziemi i nawigacja i ich duży potencjał, ale powątpiewa w perspektywy dla zastosowań w transporcie oraz produkcji z uwagi na malejące koszty dostępu do przestrzeni. Rządom zaleca się poszerzenie punktu widzenia na powiązania obszarów polityki z przestrzenią kosmiczną. Badania, polityka gospodarczo- społeczna i w zakresie środowiska - wszystkie dziedziny mają wpływ na działalność związaną z przestrzenią kosmiczną i decydenci muszą być tego świadomi - zaleca raport. Raport ma na celu sformułowanie zaleceń dotyczących działań w krótko- i średnioterminowej perspektywie, patrząc jednocześnie na kwestie przestrzeni kosmicznej z długofalowego, politycznego punktu widzenia.