Projekt ESBIO ma potwierdzić znaczenie biomonitoringu człowieka na skalę całej UE
Komisja wspiera nową inicjatywę zmierzającą do określenia europejskiego podejścia do biomonitoringu człowieka (human biomonitoring - HBM), czyli techniki opartej na analizie ludzkich tkanek i płynów, której celem jest ocena narażenia człowieka na działanie czynników zanieczyszczających środowisko oraz oszacowanie ich wpływu na zdrowie ludzkie. Projekt ESBIO (grupa ekspertów dla wsparcia biomonitoringu) finansowany jest w ramach priorytetu "Nauki przyrodnicze, genomika i biotechnologia dla zdrowia człowieka" szóstego programu ramowego (6. PR). W projekcie bierze udział 22 ekspertów z 17 Państw Członkowskich UE oraz z Chorwacji, a ich ostatecznym celem jest poprawa dostępności i porównywalności danych na temat HBM, zarówno w poszczególnych krajach, jak i pomiędzy krajami w Europie. Serwis CORDIS Wiadomości przeprowadził rozmowę z koordynatorem projektu, Reinhardem Joasem z BiPRO w Monachium w Niemczech, i zapytał go o powody zmuszające Europę do opracowania skoordynowanego podejścia do zagadnienia biomonitoringu. - Są trzy główne powody - odpowiedział dr Joas. - Po pierwsze, publiczne pieniądze i inne zasoby będą wykorzystane w sposób bardziej efektywny, jeżeli połączymy nasze wcześniejsze doświadczenia i wyniki. Podejście europejskie zapewni również lepszą porównywalność danych, prowadząc do doskonalszych zaleceń dla osób odpowiedzialnych za tworzenie polityki. I po trzecie, umożliwi ono gromadzenie danych w skali całej Europy, których aktualnie brak, a które mogłyby służyć decydentom UE, na przykład przy opracowywaniu europejskiej strategii dotyczącej środowiska i zdrowia. Głównym powodem, dla którego Europa nie posiada jeszcze takiej skoordynowanej metodologii, jest postawa krajowych podmiotów finansujących projekty związane z biomonitoringiem, które są bardziej zainteresowane gromadzeniem danych krajowych. Jednak przy rosnącej liczbie inicjatyw na rzecz zdrowia podejmowanych na poziomie UE, obecnie istnieje również zapotrzebowanie na dane europejskie. W omawianym projekcie główny akcent zostanie położony na opracowanie ogólnounijnych norm i protokołów dotyczących gromadzenia i wykorzystywania danych pochodzących z biomonitoringu, oraz na określenie najbardziej efektywnych sposobów łączenia wyników HBM z danymi na temat środowiska i innymi danymi związanymi ze zdrowiem. Wyniki projektu ESBIO zasilą także europejski projekt pilotażowy dotyczący biomonitoringu człowieka, którego realizacja rozpocznie się pod koniec 2006 r. Przyjęcie metodologii na skalę całego kontynentu rodzi jednak zarówno wyzwania, jak i korzyści. Dr Joas przyznaje, że ustalenie związku przyczynowego między czynnikami zanieczyszczającymi środowisko a zdrowiem człowieka jest wyjątkowo skomplikowane, nawet w przypadku analizy niewielkich fragmentów populacji, takich jak grupy zawodowe, nie mówiąc o całej ludności Europy. - Lecz mamy dużo dostępnych danych na temat imisji, emisji i zdrowia, więc warto spróbować i zobaczyć, jak one pasują do siebie [...] a w najgorszym wypadku działanie to może przynajmniej wskazać, w jaki sposób powinniśmy dopracować metody gromadzenia i wykorzystania danych - przekonuje. Oczywiście, możliwe są inne zastosowania dla tego rodzaju danych, poza prostym ustaleniem bezpośrednich powiązań między czynnikami zanieczyszczającymi środowisko i skutkami zdrowotnymi. Na przykład, w ciągu dwóch ostatnich dziesięcioleci większość krajów UE wprowadziła polityki ograniczające poziom ołowiu w benzynie i innych produktach, ze względu na obawy związane z jego oddziaływaniem na zdrowie. Można byłoby oczekiwać, że takie polityki, gdyby okazały się skuteczne, przełożą się na zmniejszone stężenia ołowiu we krwi osób z danej populacji, a dane HBM mogłyby zostać wykorzystane do sprawdzenia skuteczności takich polityk. W celu zapewnienia możliwie szerokiego upowszechnienia korzyści wynikających ze skoordynowanego podejścia, partnerzy projektu ESBIO opracują wykaz poprzednich i bieżących europejskich badań z zakresu HBM. - Będzie to rodzaj otwartej platformy służącej wymianie informacji, która będzie rzeczywiście skupiać różne doświadczenia i umożliwiać lepszą współpracę pomiędzy zaangażowanymi podmiotami - uważa dr Joas. Partnerzy ESBIO dodatkowo sami podejmą pewne działania w zakresie badań podstawowych oraz opracują strategie komunikacji, aby promować wykorzystanie HBM w procesie tworzenia polityki. W opinii dr Joasa, skuteczna komunikacja jest szczególnie ważna w dziedzinie HBM, ponieważ "wyniki mogą być mylące, jeżeli nie są wyjaśnione jak należy." Jednakże cel nadrzędny projektu jest jasny. - Idealną spuścizną projektu będzie uświadomienie osobom odpowiedzialnych za tworzenie polityki znaczenia europejskiego podejścia do zagadnienia biomonitoringu człowieka - aby pokazać im, że przy tego rodzaju metodologii mogą uzyskać więcej wyników za te same pieniądze - powiedział dr Joas na zakończenie.