Platforma wspomagania decyzji dla zrównoważonej akwakultury i zrównoważonego rybołówstwa
Około 10 % produkcji rybnej w UE pochodzi z akwakultury, około 25 % z rybołówstwa, a 65 % z importu z krajów spoza UE. Mimo że akwakultura w UE znana jest z wysokiej jakości, zrównoważenia środowiskowego i norm ochrony konsumenta, od 2000 roku ogólna produkcja utrzymuje się na stosunkowo stałym poziomie, częściowo dlatego, że produkty nie są konkurencyjne cenowo w porównaniu z tymi pochodzącymi z importu. Jednocześnie światowa produkcja rośnie w tempie około 7 % rocznie. Finansowany przez UE projekt PrimeFish (Developing innovative market orientated prediction toolbox to strengthen the economic sustainability and competitiveness of European seafood on local and global markets) powstał w celu przyczynienia się do zwiększenia produkcji i konkurencyjności sektora. Konsorcjum uruchomiło innowacyjną platformę wspomagania decyzji zawierającą modele prognozowania oraz narzędzia badania rynku, które są pomocne w podnoszeniu konkurencyjności i stabilności gospodarczej europejskiego sektora żywności pochodzenia morskiego. Dzięki szeroko zakrojonej analizie Europejskiego sektora rybołówstwa badaczom udało się wskazać główne czynniki i przeszkody, które hamują rozwój rynku sześciu gatunków ryb: śledzia, dorsza, łososia, pstrąga, labraksa i morlesza. W ramach prac nad projektem przeanalizowano zachowania konsumentów i trendy rynkowe na głównych europejskich rynkach żywności pochodzenia morskiego. Oprócz tego zbadano wahania cen i przepisy dotyczące handlu żywnością pochodzenia morskiego, a także próbowano znaleźć odpowiedź na pytanie, dlaczego ryby i owoce morza nie cieszą się popularnością na rynkach oraz dlaczego przemysł nie zaspokaja zapotrzebowania konsumentów ani nie spełnia ich oczekiwań. Innowacyjny zestaw narzędzi Badacze wykorzystali dane zebrane od firm produkcyjnych, organizacji branżowych, izb handlowych, konsumentów oraz ze źródeł publicznych, żeby zweryfikować opracowane modele oraz stworzyć algorytmy predykcji. „Nasze modele pozwalają na analizę zmian konkurencyjności sektora, a także na określenie, w jaki sposób zmiany w popycie i podaży wpływają na ceny. Dzięki nim można również oszacować skłonność konsumentów do płacenia za konkretne cechy żywności pochodzenia morskiego”, tłumaczy koordynator projektu Guðmundur Stefánsson. Modele zintegrowano z systemem wspomagania decyzji zwanym PrimeDSS. System PrimeDSS, dane bazowe, instrukcje i wytyczne użytkowników tworzą razem platformę wspomagania decyzji opracowaną w ramach projektu PrimeFish (zwaną PrimeDSF). Dzięki obu narzędziom, producenci akwakultury oraz inne zainteresowane strony mogą lepiej zrozumieć i skuteczniej przewidywać zachowania rynku żywności pochodzenia morskiego. Ale co wchodzi w skład tego innowacyjnego zestawu narzędzi? Specjalistyczne narzędzia marketingowe i ekonomiczne W ramach projektu PrimeFish przeprowadzono badania rynku wśród prawie 6 000 konsumentów żywności pochodzenia morskiego z 5 krajów europejskich. W ten sposób uzyskano cenne informacje na temat preferencji konsumentów, ich skłonności do płacenia za świeże ryby oraz reakcji na negatywne wiadomości publikowane za pośrednictwem różnych mediów. „Nasze nowe narzędzie marketingowe – „Product Success Check” (analiza powodzenia produktu) – dopasowuje cechy produktu do konkretnych grup konsumentów, aby zwiększyć prawdopodobieństwo udanego wprowadzenia nowego produktu na rynek”, mówi Stefánsson. Jak wyjaśnia, jest bardzo dużo produktów żywnościowych pochodzenia morskiego, którym nie udało się podbić rynku, a proces rozwijania produktu i wprowadzenia go na rynek jest bardzo drogi i ryzykowny pod względem finansowym. Kolejne narzędzie marketingowe opracowane w ramach projektu PrimeFish – „Willingness To Pay” (skłonność do płacenia) – określa skłonność konsumentów do płacenia za wyjątkowe cechy produktu, np. pochodzenie ryby (dzika czy hodowlana), oświadczenia zdrowotne lub oznakowanie zrównoważonego charakteru produktu. Jeszcze innym narzędziem systemu PrimeDSS jest „Competitive Position Analyser” (analizator pozycji konkurencyjnej). Jest to narzędzie ekonomiczne, za pomocą którego można określić, na jakiej pozycji znajduje się europejska akwakultura i rybołówstwo w porównaniu do konkurencji. Oprócz tego, opracowano narzędzie „Growth Risk Analyzer” (analizator ryzyka wzrostu), które analizuje zachowania cenowe i identyfikuje wskaźniki ostrzegania o cyklu wzrostu i spadku koniunktury. Dzięki temu, że na rynku nie ma podobnych narzędzi wspomagania decyzji, badacze z projektu PrimeFish mają nadzieję przyczynić się do znacznej poprawy konkurencyjności i wyników gospodarczych europejskiej akwakultury. Po zakończeniu projektu narzędzia marketingowe i ekonomiczne będą wykorzystywane przez jednego z partnerów do celów handlowych.
Słowa kluczowe
PrimeFish, ryba, żywność pochodzenia morskiego, akwakultura, platforma wspomagania decyzji, PrimeDSS, stabilność gospodarcza
