7. PR wzmocni wsparcie ogólnoeuropejskiej infrastruktury badawczej
Unijny komisarz ds. nauki i badań naukowych Janez Potočnik podał w szczegółach, w jaki sposób siódmy program ramowy (7. PR) będzie kontynuował wsparcie rozwoju zintegrowanych obiektów infrastruktury badawczej o znaczeniu ogólnoeuropejskim. Przemawiając do audytorium zgromadzonego na posiedzeniu Niemieckiej Rady Naukowej w Moguncji 7 lipca komisarz Potočnik powiedział, że naukowcom coraz trudniej jest realizować projekty badawcze w czterech ścianach ich własnych laboratoriów. - W wielu przypadkach do realizacji najambitniejszych projektów potrzebują oni usług większych obiektów badawczych. Dostęp do infrastruktury badawczej za granicą był w przeszłości związany z mniejszym lub większym obciążeniem administracyjnym i finansowym - powiedział. W odpowiedzi na tę sytuację Komisja Europejska opracowała kilka inicjatyw w programie ramowym (PR), które pomogą badaczom pokonać te trudności. Należy do nich finansowanie programu "Dostęp ponadnarodowy", w którym finansowane są działania udostępniające główne obiekty infrastruktury badawczej zespołom naukowym. Będzie on kontynuowany w 7. PR, zapewnił komisarz. Wraz z uruchomieniem szóstego programu ramowego (6. PR) Komisja poszła jeszcze dalej, zauważył komisarz Potočnik, prezentując "Zintegrowane inicjatywy infrastrukturalne", dzięki którym obiekty infrastruktury badawczej (RI) mogą koordynować swoje usługi i ich rozwój, by lepiej dostosować się do potrzeb wspólnoty naukowej. Program ten łączy w ramach jednej umowy działania w sieci kontaktów (w tym zarządzanie konsorcjum); zapewnienie dostępu ponadnarodowym użytkownikom oraz wspólne działania badawcze. Kluczowa dla rozwoju RI jest praca podjęta przez Europejskie Forum Strategiczne ds. Obiektów Infrastruktury Badawczej (ESFRI). Forum, utworzone w 2002 r., gromadzi przedstawicieli państw członkowskich UE oraz państw stowarzyszonych, a także Komisji, w celu wspierania spójnego podejścia do podejmowania decyzji politycznych w sprawie obiektów infrastruktury badawczej w Europie oraz spełniania roli inkubatora dla negocjacji międzynarodowych w sprawie konkretnych inicjatyw. Wspólnie z Komisją ESFRI zajmuje się sporządzaniem pierwszej "mapy drogowej" nowych obiektów. Mapa drogowa, której inauguracja planowana jest jesienią, będzie identyfikować nowe obiekty o znaczeniu ogólnoeuropejskim (lub główne podwyższenia standardu) odpowiadające potrzebom europejskich społeczności badawczych, obejmujące wszystkie dziedziny naukowe, niezależnie od ewentualnej lokalizacji. - Będzie [ona] zatem użytecznym narzędziem dla każdego decydenta w Europie, oferując liczne opcje inwestycji badawczych - powiedział komisarz. W niedawnym przeglądzie swoich krajowych projektów badawczych Niemiecka Rada Naukowa doszła do wniosku, że kilka projektów miało taki zasięg i aspiracje naukowe, że lepiej by było, gdyby były realizowane wspólnie na poziomie międzynarodowym. Dotyczyło to urządzenia do badań nad antyprotonami i jonami (Facility for Antiproton and Ion Research - FAIR) oraz rentgenowskiego lasera elektronów swobodnych (X-Ray Free Electron Laser - XFEL). Ponadto Rada zaleciła, by statek badawczy Aurora Borealis funkcjonował jako wspólna europejska inicjatywa. - To czyni te projekty naturalnymi kandydatami do europejskiej mapy drogowej. Komisja zamierza skorzystać z listy projektów ESFRI, aby skoncentrować swoje działania wspierające na rzecz nowych projektów budowlanych w ramach 7. PR - powiedział komisarz Potočnik. Następnie zauważył, że w 7. PR Komisja rozszerzy swoje wsparcie na konsorcja międzynarodowe, czego rezultatem będzie ostatecznie wspólne budowanie obiektów. - Komisja rzeczywiście ma możliwość odegrania roli katalizatora w negocjacjach porozumień międzyrządowych - powiedział komisarz. Jeśli chodzi o budowę takich obiektów, komisarz Potočnik zasugerował, że wsparcie Wspólnoty mogłoby przybrać formę podziału niektórych kosztów budowy, jak również ułatwienia dostępu do kredytów poprzez finansowy instrument współdzielenia ryzyka. - Ten instrument jest obietnicą początku nowej ery, nie tylko dużo łatwiejszego dostępu do funduszy badawczych, ale także odmiennego zarządzania projektami badawczymi - zakończył komisarz Potočnik.