Zegar biologiczny odpowiedzialny za otyłość
Autorzy nowego badania przedstawionego na Forum Neuronauki Europejskiej (FENS 2006) sugerują, że w wewnętrznym zegarze biologicznym może tkwić przyczyna wielu powszechnych chorób, począwszy od wysokiego ciśnienia krwi po odporność na insulinę i otyłość. Dr Ruud Buijs z Holenderskiego Instytutu Badań nad Mózgiem uważa, że usterki w działaniu wewnętrznego zegara biologicznego mogą być odpowiedzialne za występowanie "zespołu metabolicznego", który może wpływać na funkcjonowanie serca i układu krążenia, wywołując typowe symptomy, jak otyłość, odporność na insulinę i wysokie ciśnienie krwi. Badania prowadzone w USA sugerują, że wspomniany zespół może występować nawet u co czwartej osoby. Wewnętrzny zegar biologiczny umożliwia ludziom i zwierzętom odmierzanie czasu. Jest to niezwykle ważne dla regulowania częstotliwości spożywania pokarmów, długości okresu hibernacji u zwierząt i snu u człowieka. Zegar biologiczny reguluje również poziom aktywności organów wewnętrznych, zwanej często metabolizmem. U ludzi obszar odpowiedzialny za funkcjonowanie zegara biologicznego znajduje się w jądrze nadwzrokowym podwzgórza (SCN) umiejscowionym w mózgu, za oczami, jednak jego rola, poza funkcją zegara biologicznego, pozostaje tajemnicą. Dr Buijs wraz z zespołem badał związek między SCN i innym obszarem - jądrem łukowatym, odpowiedzialnym za wysyłanie sygnałów głodu. Jądro łukowate monitoruje poziom składników odżywczych: glukozy, kwasów tłuszczowych i hormonów, takich jak insulina. - Analizowaliśmy związek między jądrem łukowatym i SCN stosując badania znacznikowe, które ujawniły wzajemne relacje między tymi dwoma obszarami - powiedział dr Buijs. - Badaliśmy wpływ hormonów krążących w organizmie na aktywność SCN i odkryliśmy, że jego działanie zmienia się wraz ze zmianami zachodzącymi w jądrze łukowatym - wyjaśnił, sugerując, że te dwa obszary są ściśle powiązane. Do śledzenia ścieżek komunikacyjnych łączących oba obszary zespół dr Buijsa wykorzystywał znaczniki chemiczne. Hormony, które oddziałują na jądro łukowate są również związane z otyłością. Jeśli organizm nie daje sygnału, że jest już syty, wówczas człowiek nie przestaje jeść i tyje. - Zakrojone na szeroką skalę badania nad zachowaniem podczas snu ujawniły dodatnie sprzężenie między zbyt dużą lub zbyt małą ilością snu a otyłością i chorobami układu krążenia - mówi dr Buijs. - Zbiera się coraz więcej dowodów sugerujących, że zespół metaboliczny jest chorobą mózgu - dodaje. Takie odkrycia mogą mieć wpływ na sposoby leczenia pewnych chorób, takich jak otyłość czy nadciśnienie, ponieważ wiążą je z zakłóceniami zegara biologicznego. Omawiane badanie może prowadzić jednak do zupełnie innych wniosków: - Z drugiej strony istnieje możliwość, że obserwowane w ostatnich czasach zmiany stylu życia, oznaczające mniejszą aktywnością w ciągu dnia i przyjmowanie większych ilości pożywienia w godzinach nocnych, zakłócają funkcjonowanie zegara biologicznego - mówi dr Buijs, podkreślając aktualność tradycyjnych metod zdrowego odżywiania dla zwalczania zaburzeń układu krążenia i otyłości. Dr Buijs wraz z zespołem wykazał, że SCN raczej nie jest "głównym zegarem", jak uważano wcześniej, a odgrywa bardziej kompleksową rolę w organizmie. Dalsze badania uwidocznią sposoby umożliwiające lepsze zrozumienie chorób metabolicznych.
Kraje
Austria, Niderlandy