Czy nagroda Kartezjusza może być przyznawana jednocześnie w dziedzinie nauk ścisłych i społecznych?
Od chwili ustanowienia nagrody Kartezjusza w 2000 r. zwraca ona coraz powszechniejszą uwagę, zarówno potencjalnych zwycięzców, jak i mediów. Powstaniu nagrody towarzyszyły pytania o kwestie organizacyjne i zasady przyznawania. Jury nie dało jeszcze ostatecznej odpowiedzi rozstrzygającej dylemat przeciwstawiania nauk ścisłych naukom podstawowym - czy nagroda może i powinna uwzględniać obydwa rodzaje nauk? W przeszłości nagroda Kartezjusza trafiała do naukowców z różnych dyscyplin, a w 2005 r. została po raz pierwszy przyznana zespołowi reprezentującemu nauki społeczne za Europejski Sondaż Społeczny. Ale wątpliwości pozostają: czy projekty realizowane w zakresie nauk społecznych mogą rzeczywiście być oceniane wraz z projektami z dziedziny nauk ścisłych i w związku z tym mogą być między sobą porównywane? Dr Ion Siotis, przewodniczący greckiego Krajowego Ośrodka Badań Naukowych Demokritos został poproszony o zaprezentowanie zagadnienia w dniu 10 lipca podczas debaty przy kolacji dla najwyższego jury nagrody Kartezjusza na 2006 r. i pozostałych osób. Dr Siotis wygłosił prowokacyjną tezę, sugerując, iż między "nauką" z jednej strony a "naukami humanistycznymi" z drugiej strony istnieje dychotomia. Zadał szereg pytań: czy dzisiejszy podział jest głębszy aniżeli w przeszłości? Czy ma to znaczenie? Czy badania w dziedzinie historii, archeologii, psychologii, lingwistyki nie powinny zostać ujęte w kategoriach tematycznych nagrody Kartezjusza? Jeśli nie, to czy badania społeczno-gospodarcze winny się znaleźć w tej klasyfikacji? Czy w jury powinny zasiadać losowo wybrane osoby nie będące naukowcami? W 2002 r. współlaureatem został dr Edward Van den Heuvel za badania nad wybuchami promieni gamma. Uczestniczył on w debacie z 10 lipca, sugerując, że jakkolwiek przyznawanie nagrody w naukach humanistycznych obok nagrody w naukach ścisłych będzie dobrym pomysłem, obydwie dyscypliny nie są aż tak odmienne. - Ważnym elementem wszystkich nauk jest krytyczne myślenie. Zadawanie pytania "czy to rzeczywiście prawda?" jest aktualne w przypadku nauk społecznych, jak i przyrodniczych. [...] Różne dyscypliny mogą na pozór wyglądać odmiennie, ale gdy dochodzimy do krytycznego myślenia, sprawiają wrażenie, jakby wszystkie były ze sobą powiązane - powiedział dr Van den Heuvel. Inni uczestnicy zgodzili się z tą opinię, dodając, iż młodych ludzi nie powinno się zmuszać do wybierania między naukami ścisłymi a społecznymi, ale należy ich zachęcać do praktykowania krytycznego myślenia. W 2006 r. jury przewodniczy Claudie Haigner, francuska minister ds. badań naukowych i nowych technologii w latach 2002-2004 i była astronautka. Choć w jury zasiada w tym roku więcej kobiet niż mężczyzn, Haigner zwróciła uwagę na nieobecność kobiet - koordynatorów projektów wśród nominowanych do nagrody. - O tym trzeba pomyśleć - stwierdziła. Zdania pozostałych osób były w tym względzie podzielone. Niektórzy argumentowali przeciw wprowadzaniu takich kryteriów, aby zagwarantować nagradzanie za wyniki, inni zaś przekonywali, że kryteria nagrody Kartezjusza jako nagrody unijnej powinny odzwierciedlać politykę i priorytety UE. Ogłoszenie zwycięzców nastąpi podczas ceremonii wręczania nagród połączonej z inauguracją siódmego programu ramowego (7. PR) w marcu 2007 r. w Niemczech.