Komisja poszukuje szybkiej drogi do uwolnienia potencjału innowacyjnego Europy
Komisja Europejska opublikowała komunikat, w którym wzywa do większego zaangażowania politycznego na rzecz rozwoju europejskich zdolności innowacyjnych. Dokument ten będzie głównym tematem rozmów na nieformalnym posiedzeniu szefów państw i rządów UE, które odbędzie się 20 października w Lahti w Finlandii. Komunikat nawiązuje do zainicjowanego niedawno dziesięciopunktowego planu działania dotyczącego innowacji, który wytycza "szeroko zakrojoną strategię" restrukturyzacji europejskiego systemu innowacji, i koncentruje się na trzech obszarach zaprezentowanych jako potencjalne źródła bardzo istotnych korzyści w stosunkowo krótkim czasie. Pierwszym jest potrzeba eliminacji rozproszenia ograniczonych zasobów. Komisja sugeruje, że cel ten można optymalnie osiągnąć poprzez wzmocnienie zaangażowania krajowych i regionalnych publicznych organów władzy w pomyślny rozwój europejskich platform technologicznych. Jak stwierdzono w komunikacie, platformy te stanowią "doskonały instrument rozszerzania współpracy i osiągania masy krytycznej". Niektóre spośród europejskich platform technologicznych osiągnęły taką skalę i zakres, że konieczne okazało się ustanowienie specjalnych partnerstw publiczno-prywatnych - tzw. wspólnych inicjatyw technologicznych, które zdaniem Komisji przyczynią się w dłuższym terminie do zwiększenia i większej trwałości nakładów inwestycyjnych na badania. Komisja zamierza opublikować plan rychłego wprowadzenia bardziej dojrzałej wersji wspólnych inicjatyw technologicznych do końca 2006 r. Uważa się, że stworzenie znacznie silniejszych powiązań między wyższymi uczelniami, środowiskiem badawczym i przedsiębiorstwami stanowi drugi ważny obszar wymagający dalszego wspierania i zaangażowania. W przeszłości wyższe uczelnie przyczyniały się do rozwoju nowych dziedzin wiedzy, przejmowanych po osiągnięciu dojrzałości przez przedsiębiorstwa w celu komercyjnego zastosowania. Ale ten model innowacji już się przeżył, jak czytamy w propozycji Komisji "zdecydowanie zbyt wiele wiedzy pozostaje zamkniętej w uczelniach, a rozwój nowych dziedzin w niewystarczającym stopniu uwzględnia potrzeby przedsiębiorstw". Dokument wskazuje na dowiedzione korzyści płynące z prac w ramach zgrupowań, odnoszone przez wyższe uczelnie, małe i duże przedsiębiorstwa, instytuty badawcze i zajmujące się transferem wiedzy oraz inwestorów. Propozycja utworzenia Europejskiego Instytutu Technologicznego (EIT) również przyczyni się do wzmocnienia współpracy środowiska akademickiego i przemysłowego. "EIT pomoże skoncentrować europejskie zasoby, zmobilizować sektor prywatny do finansowania nowatorskich badań, przyciągnąć najlepszych naukowców z całego świata, pobudzić innowacyjne MŚP [małe i średnie przedsiębiorstwa] do tworzenia firm zależnych, a dzięki temu może stać się symbolem europejskiej zdolności do współpracy i innowacyjności", czytamy w dokumencie Komisji. Konieczne jest także kontynuowanie wsparcia na rzecz zapewnienia ogólnych warunków ramowych dla innowacyjności. Obejmują one sprawny jednolity rynek umożliwiający dużym przedsiębiorstwom i MŚP konkurowanie w skali globalnej, wprowadzenie mechanizmów zwiększających dostęp do finansowania na wczesnym etapie oraz szybsze ustanawianie otwartych i interoperacyjnych norm. I wreszcie Europa potrzebuje przejrzystych i spójnych ram prawnych dotyczących prawa własności intelektualnej. "O ile mogą występować różnice poglądów w sprawie najbardziej skutecznych ram, opinia większości jest zgodna, że obecne europejskie systemy regulacyjne dotyczące ochrony praw przemysłowych i intelektualnych nie zdołały nadążyć za szybką integracją (jednolitego) rynku, gwałtownymi zmianami technologicznymi i ewolucją działań biznesowych", stwierdzono w dokumencie. W oczekiwaniu na przyjęcie efektywnego kosztowo wspólnotowego patentu w dokumencie zaproponowano podjęcie współpracy przez państwa członkowskie i Komisję w celu podniesienia skuteczności istniejących systemów patentowych. Komisja zainicjowała już szeroko zakrojony przegląd polityki dotyczącej prawa własności intelektualnej i zamierza zaproponować konkretne działania zmierzające do ustanowienia nowoczesnych i przystępnych finansowo ram przed wiosennym szczytem Rady Europejskiej w 2007 r. W przemówieniu wygłoszonym na konferencji prasowej poświęconej EIT przewodniczący Komisji José Manuel Barroso stwierdził, że innowacje pozostaną "w centrum" rozmów szefów państw i rządów UE na nieformalnym posiedzeniu, które odbędzie się 20 października w Lahti w Finlandii.