Badania ujawniają ciągłą ewolucję grypy ptaków w Europie
Szczegółowe badania genetyczne próbek wirusa grypy ptaków H5N1, pobranych w Europie, na Bliskim Wschodzie i w Afryce ujawniły istnienie w regionie odrębnej euroafrykańskiej odmiany choroby i rzuciły nowe światło na jej rozprzestrzenianie się. Wyniki badania, częściowo finansowanego przez UE, opublikowano w czasopiśmie "Emerging Infectious Diseases". Naukowcy dokonali sekwencjonowania całego genomu 36 próbek wirusa H5N1, pobranych od ptaków znalezionych w Europie, na Bliskim Wschodzie, w Afryce i Wietnamie. W regionie Europy, Bliskiego Wschodu i Afryki wirusa po raz pierwszy wykryto w końcu 2005 r. i na początku 2006 r. Naukowcy stwierdzili, że wirusy z próbek pochodzących z tego regionu były blisko spokrewnione, pomimo tego, że pobrano je od ptaków z tak odległych miejsc, jak Słowenia, Afganistan i Sudan. Wszystkie próbki należą do odrębnego euroafrykańskiego szczepu różniącego się od trzech głównych szczepów H5N1 obecnie występujących w Azji. Szczep euroafrykański dzieli się następnie na trzy podszczepy. - Po raz pierwszy przeanalizowano wszystkie genomy wirusa H5N1, występujące na zachodzie - skomentował Steven Salzberg z Uniwersytetu w Maryland, główny autor artykułu. - Do tej pory badania dotyczyły głównie próbek z Dalekiego Wschodu. Nasze badanie wykazało, że wirus rozprzestrzenia się na zachód, a w Europie, na Bliskim Wschodzie i w Afryce istniały trzy różne źródła rozprzestrzeniania się choroby. - Wspólny rodowód wirusów sugeruje jedno źródło genetyczne, które doprowadziło do pojawienia się grypy (H5N1) w zachodniej Europie oraz północnej i zachodniej Afryce - wyjaśniają naukowcy, którzy jako to źródło wskazują Rosję lub prowincję Qinghai w Chinach. Ponadto, choć trzy podszczepy obecnie ewoluują niezależnie, okazało się, że próbka wirusa pobrana od nigeryjskiego kurczęcia posiada genom, który jest efektem kombinacji dwóch podszczepów euroafrykańskich. Zdaniem naukowców, fakt, że wszystkie trzy podszczepy zostały znalezione w tym samym regionie geograficznym oznacza istnienie wielu możliwości mieszania się szczepów wirusa. - Konieczne będą dodatkowe obserwacje w celu stwierdzenia, czy taki mieszany szczep dalej rozprzestrzenia się wśród populacji ptaków oraz dokonania oceny jego zdolności do zarażania ssaków - zwracają uwagę naukowcy. Badanie ujawniło również, że szczepy euroafrykańskie uległy mutacji związanej ze zjadliwością wirusa u myszy oraz przystosowaniem się do nosicieli - ssaków. - Rozprzestrzenianie się wirusa euroafrykańskiego zbiegło się z nagłym pojawieniem się zarażeń u ssaków - w tym u ludzi w Turcji, Egipcie, Iraku i Dżibuti oraz u kotów w Niemczech, Austrii i Iraku - ostrzegają naukowcy, dodając, że szczepy euroafrykańskie wydają się równie zjadliwe jak szczepy azjatyckie, którymi zakażenie u ludzi w prawie połowie wszystkich przypadków kończy się śmiercią. Zdaniem naukowców szerokie rozprzestrzenianie się choroby sugeruje również, że to podróżujący ludzie, a nie migracja dzikich ptaków, są w głównej mierze odpowiedzialni za szybkie rozprzestrzenianie się wirusa H5N1. - Trasy migracji dzikiego ptactwa nie zbiegają się z drogami przemieszczania się sekwencjonowanych przez nas genomów - wyjaśnił dr Salzberg. - W naszym badaniu stwierdziliśmy, że kurczaki przewozi się pomiędzy wieloma krajami, często na duże odległości. Fakt ten i niski poziom biobezpieczeństwa na większości terenów rolnych wskazuje na przewożenie żywego drobiu jako źródło rozprzestrzeniania się wirusa H5N1 w niektórych krajach. - Wyniki te wskazują, jak ważna dla lepszego poznania ewolucji i epidemiologii tej choroby jest analiza całego genomu wirusa grypy - podsumowują naukowcy. - Analiza ta i inne związane z nią analizy, których prowadzenie ułatwiają globalne inicjatywy związane z wymianą danych o grypie, pomogą nam w poznaniu dynamiki infekcji wśród populacji dzikiego i udomowionego ptactwa. To z kolei powinno sprzyjać opracowaniu strategii kontroli i profilaktyki. W badaniach wzięli udział naukowcy z wielu krajów, miedzy innymi z Egiptu, Wybrzeża Kości Słoniowej, Iranu i Afganistanu. - Współpraca tego rodzaju jest istotna, o ile środowisko naukowe ma nadal śledzić rozwój ptasiej grypy, jednak większość badaczy grypy nadal pracuje w odosobnieniu - zauważył dr Salzberg. - Musimy uznać, że grypa nie zna granic i nie tylko należy prowadzić szeroko zakrojoną współpracę, ale także swobodnie wymieniać się danymi, tak jak robiliśmy to my, prowadząc nasze badania.