Jak skłonić naukowców do zdjęcia białych fartuchów i wystąpienia na arenie społecznej
Podczas debaty, zorganizowanej 9 czerwca w Paryżu w ramach trzeciej Europejskiej Wystawy Badań i Innowacji, poproszono zespół ekspertów o omówienie problemów, na jakie napotykają naukowcy i profesjonaliści zaangażowani w popularyzację wiedzy naukowej w trakcie przekazywania jej ogółowi społeczeństwa. - Problem polega na braku skutecznej komunikacji w obydwu kierunkach. A nowe technologie, takie jak Internet, tylko pogorszyły sytuację - stwierdził Michel Claessens, specjalista ds. informacji i komunikacji w DG ds. Badań Naukowych. - Sądzę, że dostępny jest szeroki zakres informacji, ale należy usprawnić proces komunikacji i debatę między naukowcami i społeczeństwem - dodał. Zwrócił następnie uwagę na politykę UE dotyczącą popularyzacji nauki, w szczególności na umowę o dotację w rozpoczętym niedawno siódmym programie ramowym (7. PR); w umowie tej stwierdzono, że "w trakcie realizacji projektu beneficjenci powinni podejmować odpowiednie kroki w celu dotarcia do opinii publicznej i mediów z informacjami na temat projektu". Sacha Lafaurie, doradca ds. innowacji w ACIES - firmie doradczej zajmującej się promocją i zarządzaniem badaniami naukowymi, zgodził się z opinią Michela Claessensa, stwierdzając, że naukowcy francuscy również powinni usprawnić proces komunikacji i docierania do społeczeństwa z informacjami o swojej pracy z wykorzystaniem poważnego dialogu. - Naukowcy powinni nawiązać konstruktywną dyskusję ze społeczeństwem. Czasy odgórnego podejścia, kiedy to naukowcy mówili, a społeczeństwo słuchało, definitywnie się skończyły - powiedział Lafaurie. Według niego istota zagadnienia polega na tym, że naukowcy są profesjonalnymi badaczami, a nie popularyzatorami wiedzy. Zaproponował więc kursy szkoleniowe poświęcone umiejętnościom medialnym i komunikacyjnym, na których naukowcy nauczyliby się sposobów przekazywania wyników swojej pracy ogółowi społeczeństwa, w prostej i zwięzłej formie. Zespół ekspertów był zgodny co do tego, że zwiększenie obycia naukowców z mediami stanowi krok naprzód zarówno w odniesieniu do angażowania opinii publicznej w dialog na temat nauki, jak i podniesienia ogólnego wizerunku naukowców w społeczeństwie. Tradycyjnie wizerunek naukowców kojarzy się z "białymi fartuchami" spędzającymi długie godziny w laboratoriach lub w "wieżach z kości słoniowej". Jak stwierdził Jean-Marc Atlan, prezes agencji PR Kaelia, najwyższy czas na "uczłowieczenie" badań naukowych. - Uważam, że naukowcy muszą podjąć wyzwanie wiążące się z prezentowaniem mediom cudów nauki i swojej pasji naukowej, w celu inspirowania młodego pokolenia - powiedział. I rzeczywiście, skoro jednym z dalekosiężnych celów narodów Europy jest zainteresowanie młodszego pokolenia naukami ścisłymi i karierą w nauce, naukowcy wspierani przez media mają do odegrania kluczową rolę. Zdaniem Jean-Pierre'a Verjusa, dyrektora generalnego w INRIA (krajowym instytucie badań informatycznych i automatyzacji) "problem z mediami wynika z ich sposobu pracy polegającego na podawaniu bardzo krótkich, chwytliwych sformułowań; utrudnia to naukowcom przekazanie informacji w ciągu 47 sekund". Didier Ades, moderator zespołu ekspertów i dziennikarz radia France Inter, zgodził się z opinią, że media ponoszą odpowiedzialność za pomijanie wielu interesujących tematów naukowych z uwagi na preferencję dla chwytliwych sformułowań oraz bardzo napięte terminy. Dodał jednak, że fakt ten jest znany naukowcom i są oni w stanie obejść tego typu ograniczenia, ułatwiając życie mediom. - Musimy nie tylko zaznajomić się z naukową treścią informacji i ją sprawdzić, ale również wytłumaczyć ją swoim odbiorcom - powiedział. Ponadto dodał, że innym problemem naukowców jest ich częsta niechęć do kontaktów z mediami ze względu na skłonność do nadmiernego upraszczania poruszanych zagadnień. Zespół wyraził więc zgodną opinię, że zarówno naukowcy, jak i dziennikarze powinni wykazać się większą chęcią współpracy. Dzięki temu budowanie zaufania między obydwoma stronami może prowadzić do szerszej i bardziej przystępnej debaty w skali kraju.
Kraje
Francja