Komisja dokonuje bilansu postępu w nanotechnologii
Komisja Europejska stała się największym na świecie publicznym inwestorem w nanotechnologię, a także poprawiła standardy, metrologię i środowisko patentowe w badaniach w tej dziedzinie. Z kolei prywatne inwestycje pozostają na niskim poziomie w porównaniu z konkurentami Europy, a teraz, kiedy więcej państw członkowskich wprowadza krajowe inicjatywy, powielanie staje się realnym ryzykiem. Informacje te znalazły się w komunikacie Komisji szczegółowo opisującym postęp poczyniony we wdrażaniu unijnego planu działań, który dotyczy nanonauk i nanotechnologii (N+N). Plan realizowany jest w latach 2005-2009. Jest to pierwszy raport analizujący, jak dużego rozpędu nabrały te działania od momentu ich zainicjowania. - Nanotechnologia to dziedzina, w której Europa jest uznanym światowym liderem. Daje to nam szansę, którą musimy chwycić obiema rękoma - skomentował Janez Potočnik, unijny komisarz ds. nauki i badań naukowych. W raporcie wdrożeniowym odnotowano, że nastąpił postęp we wszystkich obszarach, począwszy od finansowania, infrastruktury i szkoleń, a skończywszy na wymiarze społecznym, bezpieczeństwie, współpracy międzynarodowej i rozbudowie spójnej strategii europejskiej. Do najważniejszych zagadnień należy m.in. wzrost środków przeznaczanych przez UE dla nanotechnologii i nanonauk. Z kwotą 1,4 miliarda euro przeznaczoną dla 550 projektów badawczych w szóstym programie ramowym (2002 do 2006), Komisja Europejska stała się największym na świecie publicznym inwestorem w nanotechnologię, od którego pochodzi jedna trzecia całkowitego finansowania publicznego w tym sektorze. Finansowanie ma jeszcze bardziej wzrosnąć w siódmym programie ramowym (7PR). Komisja udzieliła infrastrukturom N+N w 6PR wsparcia w kwocie 40 milionów euro i zamierza kontynuować to wsparcie w 7PR. Oczywiście odpowiedzialność za wszelkie infrastruktury badawcze spoczywa głównie po stronie państw członkowskich, jednak w planie opracowanym przez Europejskie Forum Strategiczne Infrastruktur Badawczych (ESFRI) określono ogólnoeuropejską infrastrukturę dla nanostruktur i nanoelektroniki jako zaplecze o priorytetowym znaczeniu. Komisja sprawdza także wykonalność infrastruktury dla nanobiotechnologii. Edukacja i szkolenia w N+N zrobiły krok do przodu wraz z uruchomieniem kursów magisterskich w różnorodnych działach tych dyscyplin oraz dzięki Nagrodom Marie Curie przyznawanym badaczom pracującym w N+N. Komisja jest również bardzo aktywna w kwestiach bezpieczeństwa i akceptacji społecznej, które są związane z N+N. Luki w wiedzy utrzymują się w powiązaniu ze skutkami, jakie nanocząstki mogą mieć na środowisko i zdrowie człowieka. Nieufność opinii publicznej w stosunku do N+N jest tutaj podsycana przez niepewność, chociaż w raporcie Komisji stwierdza się, że sondaże "pokazują, iż zaufanie społeczne w Europie dla zdolności władz państwowych do zapewnienia dobrego zarządzania nanotechnologią jest wyższe niż gdziekolwiek indziej". Komisja finansowała publikacje wielu różnych informacji lub sama takie informacje wydawała, kierując je do różnorodnych odbiorców w celu powiadamiania społeczeństwa o N+N. Jednocześnie finansowała badania ukierunkowane na wypełnienie luki w wiedzy na temat zdrowia i konsekwencji dla bezpieczeństwa. Obecnie trwa przegląd obowiązującego prawa mający na celu ustalenie, czy obecne ramy legislacyjne są w stanie zapewnić wystarczającą ochronę. Poza tym prowadzone są konsultacje na temat stosunku do kodeksu postępowania w dziedzinie N+N. Kodeks postępowania byłby zestawem podstawowych zasad dotyczących zapobiegania, równego traktowania i uczciwości. Konsultacje są próbą zgromadzenia informacji zwrotnych na temat zasad nakreślonych w kodeksie, informacji dotyczących chęci przyjęcia tych zasad, jak również na temat pomysłów na kolejne działania. Wydaje się, że odpowiedzi uzyskane do tej pory są przychylne dla takiego kodeksu. Zdaniem Komisji dostarczyły one nowych pomysłów na jego poprawienie. Komisja wydała również zaproszenie do składania wniosków dotyczących utworzenia obserwatorium, które stanowiłoby dla decydentów politycznych źródło dynamicznych ocen wydarzeń rynkowych i wydarzeń w świecie nauki. Jeden z wniosków został zarekomendowany przez oceniający zespół ekspertów zewnętrznych, co oznacza, że obserwatorium mogłoby być gotowe do pracy w przyszłym roku, twierdzi Renzo Tomellini, który w Komisji jest szefem jednostki "Nanonauka i nanotechnologia - konwergencja nauki i technologii". Komisja zaleca, aby w nadchodzących latach szczególną uwagę poświęcano rozwojowi infrastruktur interdyscyplinarnych, odpowiednim warunkom do bezpiecznego i efektywnego wykorzystywania nanotechnologii oraz wspólnemu zrozumieniu odpowiedzialności badaczy w obrębie ram etycznych. Kolejny raport wdrożeniowy na temat planu działania w obszarze N+N zostanie przedstawiony przed końcem 2009 r.