Rzetelność badań w centrum uwagi
- Czy źródła podawanych nam informacji są wiarygodne? Czy zaangażowane podmioty są kompetentne? I czy interes publiczny jest dla nich wystarczającą motywacją? - pytał komisarz UE ds. nauki i badań Janez Potočnik w trakcie debaty otwierającej pierwszą światową konferencję na temat rzetelności badań. - W obliczu niepokojów związanych z kryzysami żywnościowymi, ryzykiem wystąpienia poważnych epidemii, kontrowersyjnymi nowymi technologiami oraz niedawnymi szeroko komentowanymi przypadkami oszustw naukowych i plagiatów, musimy mieć twierdzące odpowiedzi na te pytania - powiedział. Od czasu, gdy społecznością naukową wstrząsnął głośny przypadek naruszenia zasad etyki zawodowej przez południowokoreańskiego uczonego Hwanga Woo-suka, kwestia wiarygodności i kompetencji w nauce znalazła się w centrum społecznej uwagi. Zagadnienie to stało się również tematem przewodnim pierwszej światowej konferencji na temat rzetelności badań i promowania odpowiedzialności w badaniach, współorganizowanej przez Europejską Fundację Nauki (ESF) oraz amerykański urząd ds. rzetelności badań ORI, pod auspicjami portugalskiej prezydencji Rady Unii Europejskiej. W przemówieniu otwierającym konferencję komisarz Potočnik podkreślił duże zainteresowanie zarówno środowiska naukowego, jak i społeczeństwa, tą niezmiernie ważną kwestią. - Wyzwania wiążą się nie tylko z postępowaniem poszczególnych badaczy i ich instytucji, lecz z solidnością całego systemu zarządzania nauką - powiedział komisarz Potočnik. Podkreślił on wagę tych dwóch uzupełniających się zagadnień i zasugerował, że potrzebne jest dwutorowe działanie "na rzecz solidnych, sprawiedliwych i proporcjonalnych systemów zarządzania". - Zagadnienia te są liczne i złożone, gdyż musimy zajmować się nie tylko przypadkami naruszania zasad (w formie fabrykacji, fałszowania i plagiatorstwa) i budzącymi wątpliwości praktykami naukowymi, lecz także etyką, oszustwami finansowymi i wprowadzaniem w błąd za pośrednictwem publikacji oraz interpretacji danych i informacji - oświadczył komisarz. Stało się to jeszcze trudniejsze w wyniku narastającej internacjonalizacji nauki i problemów, jakie fakt ten stwarza w przypadku wszelkich inicjatyw ukierunkowanych na zbliżanie definicji, wytycznych i standardów dotyczących rzetelności badań i zwalczania naruszeń zasad. Przy udziale ponad 300 naukowców, menedżerów nauki i redaktorów naczelnych czasopism z 52 krajów, wydarzenie stało się kamieniem milowym dla społeczności naukowej, łącząc zainteresowane strony w globalnym wysiłku rozwiązania złożonej kwestii rzetelności badań.