Unijny projekt potwierdza doskonałość Europy w badaniach nad migreną
Finansowany przez UE projekt dotyczący migreny nie tylko pozwolił wykonać badaczom kolejny krok w kierunku zrozumienia przyczyn obezwładniających ataków tej choroby, ale również stworzył masę krytyczną, umacniając uznanie doskonałości Europy w tej dziedzinie oraz utwierdzając cierpiących na migrenę, że ich dolegliwość jest traktowana poważnie. Około 12 procent ludności świata cierpi na migrenę, przy czym kobiety stanowią dwie trzecie tej grupy. Ataki bólu są nie tylko bardzo nieprzyjemne dla cierpiących, ale również są kosztowne dla pracodawców i służby zdrowia. Roczne koszty szacuje się na 10 mld euro w samej Unii Europejskiej. Chociaż problem jest powszechny, dostępne metody leczenia nie przynoszą rezultatów u ponad połowy pacjentów. Dlatego też społeczność ludzi cierpiących na migrenę rozpaczliwie potrzebuje możliwych metod leczenia, czego dowiodła swiom uczestnictwem w badaniach EUROHEAD. Koordynatorzy niedawno zakończonego projektu EUROHEAD, który finansowany był przez UE, rozmawiali z serwisem CORDIS Wiadomości na temat odkryć dokonanych w ramach projektu i wpływu, jaki wywarł on na światowe środowisko badawcze zajmujące się migreną. Minie jeszcze jakiś czas, zanim opracowany zostanie lek na migrenę, jednak zespół EUROHEAD już teraz znacznie lepiej rozumie, jaka jest rola genów w wywoływaniu tej choroby i w jaki sposób można obniżyć próg pobudliwości. Istnieją przekonujące dowody, że depresja aktywności neuronalnej kory (CSD) jest odpowiedzialna za tzw. aurę - zaburzeń wzrokowych, które często towarzyszą migrenie. Zespół EUROHEAD uważa teraz, że CSD może być również odpowiedzialna za same ataki migreny. W badaniach uczestniczyło kilka tysięcy osób cierpiących na migrenę, w tym również bliźnięta i rodziny, w których migrena jest częstą chorobą. Zasadnicze znaczenie dla powodzenia projektu miał udział osób, które cierpią na migrenę o charakterze monogenicznym, w której za występowanie dolegliwości odpowiedzialny jest pojedynczy gen. Pięć lub sześć lat temu była tylko jedna grupa pacjentów cierpiących na ten rodzaj migreny. Teraz zespół EUROHEAD zidentyfikował o wiele więcej rodzin, w których występuje migrena o charakterze monogenicznym, jak również określił nowe zespoły migrenowe. Dużą część badań przeprowadzono na modelach komórkowych, ale wykorzystano też modele zwierzęce i ochotników. Modele komórkowe umożliwiły zespołowi zaobserwowanie wpływu genów na komórki na poziomie mikroskopowym. Do badania sposobów interakcji komórek potrzebne były modele zwierzęce. - Nasze osiągnięcie byłoby niemożliwe, gdybyśmy skupili się wyłącznie na pojedynczych komórkach. Twe dwa modele uzupełniały się wzajemnie - wyjaśnia dr Arn van den Maagdenberg z Centrum Medycznego Uniwersytetu Leiden w Holandii. Z kolei u dzielnych ochotników w Danii zespół ze Szpitala Uniwersyteckiego w Glostrup wywoływał ataki migreny za pomocą tlenku azotu. Metoda opracowana w Glostrup jest skuteczna w wywoływaniu migreny u 60-70 procent osób cierpiących. Główny badacz Michel Ferrari, zapytany o gotowość ochotników do wywoływania u nich ataku migreny w imię nauki, wypowiedział się w bardzo optymistycznym tonie: "Cała populacja chorych na migrenę jest bardzo zadowolona z tego rodzaju inicjatyw. Ludzie ci mają poczucie, że traktuje się ich poważnie. Ustalono, że migrena jest prawdziwą chorobą". Projekt EUROHEAD z jednej strony udowodnił, że cierpiący na migrenę są traktowani poważnie, a z drugiej zasygnalizował światu, że Europa zdecydowanie liczy się jako centrum doskonałości w badaniach nad migreną. - Europa jest już teraz centrum doskonałości w badaniach nad migreną. Uderzający jest fakt, że Stany Zjednoczone przewodzą w innych obszarach medycyny, ale nie w tym - mówi dr Ferrari. Nadto większość ważnych grup badawczych w tej dziedzinie była członkami konsorcjum EUROHEAD. Z zespołem kontaktują się badacze ze wszystkich kontynentów, zainteresowani współpracą w ramach przyszłych badań. Wielu z nich przysłało nawet materiały genetyczne kolejnych rodzin cierpiących na migrenę. Zespół EUROHEAD korzysta z otrzymywanych zaproszeń i w rezultacie w przygotowaniu jest wiele wspólnych publikacji. EUROHEAD doświadcza w tej chwili czegoś, co dr van den Maagdenberg określa jako "efekt magnesu". - Wszyscy postrzegają zespół EUROHEAD jako grupę specjalistów w zakresie migreny - powiedział. Dr van den Maagdenberg cieszy się z masy krytycznej, integracji zespołów badawczych i rozmachu nadanego przez EUROHEAD. Po ukazaniu się odpowiedniego zaproszenia w unijnym siódmym programie ramowym (7PR) zespół, którego ostatecznym celem jest odkrycie leku na migrenę, będzie ubiegał się o kolejne fundusze.