Europejczyk i Amerykanin zdobywcami prestiżowej nagrody matematycznej
Jacques Tits z Collège de France oraz Amerykanin John Griggs Thompson zostali wspólnie uhonorowani tegoroczną Nagrodą Abela - jednym z najbardziej prestiżowych wyróżnień w matematyce - "za wybitne osiągnięcia w dziedzinie algebry, a w szczególności za ukształtowanie współczesnej teorii grup". Nagroda o wysokości 6 mln NOK (750 tys. EUR) przyznawana jest co roku przez Norweską Akademię Nauk i Literatury, jako wyraz uznania dla wybitnych prac w dziedzinie matematyki. Nagroda nosi imię norweskiego matematyka Nielsa Henrika Abela, który na początku XIX wieku stworzył podstawy teorii grup. Zarówno prof. Tits, jak i prof. Thompson zajmują się dziedziną zwaną "teorią grup", skomplikowanym zagadnieniem, o którym studenci matematyki uczą się zwykle dopiero na trzecim roku studiów. Pod koniec XVIII wieku - jak informuje komitet Nagrody Abela - uznano, że "klucz do zrozumienia nawet najprostszych równań tkwi w symetrii ich rozwiązań". W rezultacie powstało pojęcie "grupy", bardzo udanej metody ujęcia idei symetrii. Teorię grup najlepiej podsumowuje określenie jej jako "nauki o symetrii", w ramach której matematycy badają obrazy lustrzane i obrócone przedmiotów, a nawet łączą symetrie w celu uzyskania nowych symetrii tworzących nowe symetrie. Matematycy posługują się tymi narzędziami rozwiązując złożone równania, a także w celu znalezienia rozwiązań podchwytliwych zadań w rodzaju kostki Rubika. Wkładem prof. Titsa w teorię grup jest nowa i bardzo wpływowa wizja grup jako obiektów geometrycznych. Zapożyczając terminologię z architektury, matematyk stworzył system, w którym czysto algebraicznym konstrukcjom można nadać opis geometryczny, dzięki któremu rozwiązywanie trudnych zadań algebraicznych ma się stać bardziej intuicyjne. Ta tak zwana "architektura Titsa" znalazła już szereg zastosowań w tak różnych dziedzinach jak fizyka teoretyczna i informatyka. "Teoria budynków stanowi centralną zasadę unifikującą o zdumiewająco szerokiej gamie zastosowań" - stwierdza komitet Nagrody Abela. Zdolności matematyczne u urodzonego w 1930 r. w Brukseli Jacquesa Titsa można było dostrzec już w dzieciństwie. Po śmierci ojca, by pomóc w utrzymaniu rodziny, trzynastoletni Jacques udzielał starszym od siebie uczniom korepetycji. W wieku 20 lat uzyskał stopień doktora na Wolnym Uniwersytecie w Brukseli, a w 1962 r. otrzymał profesurę tej uczelni, po czym dwa lata później przeniósł się do Bonn w Niemczech. W roku 1973 objął katedrę teorii grup na paryskim Collège de France, na której pozostał aż do momentu przejścia na emeryturę w roku 2000. Natomiast prof. Thompson z amerykańskiego University of Florida dokonał rewolucji w teorii grup skończonych, przedstawiając twierdzenia, które położyły podwaliny pod pełną klasyfikację skończonych grup prostych. "Osiągnięcia Johna Thompsona i Jacquesa Titsa są nadzwyczaj głębokie i wpływowe" - stwierdza komitet Nagrody Abela. "Uzupełniają się wzajemnie, wspólnie tworząc szkielet współczesnej teorii grup". Nagroda zostanie wręczona matematykom 20 maja w Oslo przez króla Norwegii, Haralda.
Kraje
Francja, Norwegia, Stany Zjednoczone