Uhonorowano najlepszych europejskich wynalazców
W dniu 6 maja w Lublanie (Słowenia) odbyła się ceremonia wręczenia nagród w konkursie Europejski Wynalazca Roku, zdominowanych w tym roku zdecydowanie przez technologie medyczne. Uhonorowano nimi wynalazców pionierskiej terapii przeciwwirusowej, nowego skanera siatkówki oka i robota chirurgicznego, a także zespół, który skonstruował lżejsze i bardziej bezpieczne podwozie samochodowe. Przyznawane wspólnie przez Komisję Europejską i Europejski Urząd Patentowy (EPO) nagrody stanowią wyraz uznania dla wynalazków, które wywarły znaczący wpływ na życie ludzkie oraz uzyskały patent EPO. Zwycięzców wybiera niezależne wysokie jury. "Wszyscy laureaci tegorocznych nagród w konkursie Europejski Wynalazca Roku dokonali prawdziwie przełomowych wynalazków"- powiedział wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Günter Verheugen. "Stanowią oni dowód na siłę innowacyjną i konkurencyjność Europy". Nagrodę za osiągnięcie życia (Lifetime Achievement Award) otrzymał belgijski biomedyk z Uniwersytetu w Leuven, Erik De Clercq, za badania nad lekami przeciwwirusowymi przeznaczonymi do leczenia chorób wywoływanych wirusami HIV, zapalenia wątroby typu B oraz opryszczki. Działanie innowacyjnych leków prof. De Clercqa opiera się na naśladowaniu kształtu elementów tworzących DNA. Wirusy wykorzystują je w replikacji swojego materiału genetycznego. Po wniknięciu do wirusa lek blokuje jego reprodukcję. Oprócz opracowania jednych z najwcześniejszych leków przeciw HIV zespół z Leuven ma na swym koncie pionierskie zastosowanie w leczeniu HIV "koktajlu" składającego się z czterech leków. Wcześniej stosowano jednorazowo tylko jeden lek. Nagrodę dla MŚP (małych i średnich przedsiębiorstw) zdobył szkocki zespół pod kierownictwem Douglasa Andersona. Kiedy jego syn stracił wzrok w jednym oku, ponieważ w badaniach okulistycznych nie stwierdzono odpowiednio wcześnie odwarstwienia siatkówki, Douglas Anderson postanowił opracować metodę badania oczu, która byłaby zarówno skuteczniejsza, jak i mniej bolesna dla pacjenta. W rezultacie skonstruowano skaningowy oftalmoskop laserowy Optos, urządzenie, które bada siatkówkę wiązką dwóch laserów przy kącie skanowania wynoszącym 200 stopni. Światło odbite z siatkówki przekształcane jest na obraz cyfrowy. Badanie trwa zaledwie ćwierć sekundy i nie wymaga rozszerzenia źrenicy, przez co jest znacznie mniej uciążliwe dla badanego. Również nagrodę dla wynalazców spoza Europy przyznano w dziedzinie medycznej. Począwszy od lat 80. amerykański inżynier biomedyk Philip S. Green z instytutu badawczego non-profit SRI International pracował nad układem robotycznym pozwalającym wykonywać skomplikowane zabiegi chirurgiczne poprzez nacięcie o szerokości zaledwie kilku centymetrów. Robot chirurgiczny da Vinci wykorzystuje najnowsze osiągnięcia w technologiach miniaturowych kamer, wyświetlaczy, robotyki i układów zdalnego sterowania, dzięki którym chirurdzy mogą widzieć i czuć co robią, mimo że w rzeczywistości całą operację wykonują ręce robota wyposażone w mikronarzędzia wprowadzane do organizmu przez niewielkie nacięcia. Wbudowane w narzędzia mikroprocesory przekładają polecenia wydane przez chirurga na precyzyjne ruchy "dłoni" robota. Nagrodą, której nie przyznano w dziedzinie medycyny była nagroda dla przemysłu (Industry Award). Otrzymał ją zespół niemieckiego producenta samochodów, Audi, za opracowanie lekkiego podwozia samochodowego wykonanego z aluminium. Przez lata producenci samochodów jako materiał konstrukcyjny od aluminium woleli stal, kierując się zasadą "im cięższy, tym mocniejszy". Firma Audi postanowiła sprawdzić możliwość zmniejszenia masy produkowanych samochodów w celu poprawy oszczędności paliwa, ponieważ lżejszy pojazd zużywa mniej benzyny. Przejście na lżejszy materiał konstrukcyjny, jakim jest aluminium, nie było łatwe. Norbert Enning z podlegającym mu zespołem musieli w dużym stopniu przekonstruować podwozie, by zapobiec uginaniu aluminium w głównych punktach rozmieszczenia ciężaru. Wprowadzona przez nich innowacja polega na opracowaniu zintegrowanego systemu przenoszenia ciężaru, w którym rolę odgrywa każdy element podwozia. Podwozie takie wykorzystano w modelu Audi A8, pierwszym masowo produkowanym samochodzie wykonanym w całości z aluminium. Samochody o konstrukcji aluminiowej cechuje nie tylko większa oszczędność paliwa. Okazuje się, że lepiej spisują się na drodze, łatwiejsza jest ich naprawa, a ponadto dają większą ochronę przed zderzeniem. Ponieważ aluminium jest bardziej giętkie od stali, projektanci mają większe możliwości w zakresie opracowania nowych, efektywniejszych części. "Jeżeli chcemy stawić czoła problemowi zmian klimatu czy opracować nowe metody leczenia chorób, potrzebujemy ukierunkowanego na jakość systemu patentowego, który stymuluje i wspiera innowacje" - powiedziała prezes EPO Alison Brimelow. "System oparty na własności intelektualnej może stanowić zasadniczy element w upowszechnianiu nowoczesnych technologii, czego niezbitym dowodem są tegoroczne nagrody".
Kraje
Słowenia