Prawa własności intelektualnej a walka ze zmianami klimatu
Jak wykorzystać prawa własności intelektualnej (IPR) do wspierania rozwoju ekologicznych technologii niezbędnych do rozwiązania problemu zmian klimatycznych? Pytanie to padało z ust wszystkich uczestników Europejskiego Forum Patentowego, które odbyło się w dniach 6-7 maja w stolicy Słowenii, Lublanie. Według wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej Güntera Verheugena "problemy związane ze zmianami klimatu mogą stanowić szansę dla niektórych sektorów przemysłu". Sekretarz wykonawczy Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu (UNFCC), Yvo de Boer, oświadczył, że według Międzyrządowego Zespołu do spraw Zmian Klimatu (IPCC) emisje gazów cieplarnianych można znacząco ograniczyć przy pomocy obecnych oraz prawie gotowych nowych technologii. Pojawia się pytanie, czy obecny system praw własności intelektualnej pomaga, czy też przeszkadza w opracowaniu i wdrażaniu takich technologii. Odnosząc się do kwestii transferu technologii do krajów rozwijających się, sekretarz de Boer zauważył, że kraje uprzemysłowione bronią zwykle praw własności intelektualnej jako niezbędnego elementu stymulującego i nagradzającego za innowacje. Natomiast według przedstawicieli krajów rozwijających się, prawa własności intelektualnej stanowią przeszkodę dla transferu technologii z rozwiniętych do rozwijających się regionów świata. Argumentem przemawiającym na korzyść praw własności intelektualnej jest to, że większość nieszkodliwych dla klimatu technologii nie jest objętych ochroną patentową, jakkolwiek w niektórych sektorach ma to większe znaczenie niż w innych, a ponadto kraje rozwijające się w swych sprawozdaniach dla UNFCC rzadko wymieniają prawa własności intelektualnej jako istotny problem. Zdaniem sekretarza De Boera zasadniczym problemem jest natomiast to, że jak dotąd debata na temat roli praw własności intelektualnej w rozwoju czystych technologii miała charakter głównie teoretyczny. "Potrzebujemy większej jasności co do tego, w których obszarach prawa własności intelektualnej mogą uniemożliwiać dostęp do technologii, a w których tego nie robią" - powiedział sekretarz, dodając, że w przypadku zidentyfikowania barier niezbędne jest także określenie środków pozwalających je pokonać. Inna z sesji konferencji, poświęcona transferowi technologii z nauki do przemysłu, skupiła się na wyzwaniach, jakim muszą sprostać uczelnie chcące opatentować wyniki swych badań. Według Johana Bila z Biura Transferu Technologii na belgijskim Uniwersytecie w Gandawie, jedną z głównych przeszkód, na jaką trafiają uczelnie składające wnioski patentowe jest koszt wynajęcia rzecznika patentowego. Bardzo kosztowna jest także obrona patentów. Jedno z możliwych rozwiązań zaproponował dr Koen Verhoef z Wolnego Uniwersytetu Amsterdam (VU). Jego zdaniem uczelnie mogą nawiązywać współpracę i zatrudniać rzeczników patentowych na pełny etat. Dodatkowe koszty pociąga ponadto wykazanie, że technologię działającą w laboratorium można z powodzeniem stosować w skali przemysłowej. Bez dowodów na to przemysł nie będzie skłonny do inwestowania w dalszy rozwój technologii. Uniwersytet w Gandawie ustanowił specjalny fundusz na potrzeby dowodzenia wykonalności koncepcji, który pomaga naukowcom w pokonaniu tej konkretnie przeszkody. Dr Verhoef podkreślił także duże znaczenie, jakie ma uświadomienie potrzeby patentów naukowcom i studentom. Jedną z metod pozwalających osiągnąć ten cel byłoby zwiększenie wynagrodzenia naukowców z tytułu działań w zakresie transferu technologii. Fundusze można by na przykład przydzielać w zależności od związków danego naukowca z przemysłem oraz liczby złożonych wniosków patentowych. Należy ponadto znaleźć sposób na umożliwienie naukowcom odniesienia korzyści z wyników posiadanych patentów. "Proces przekształcanie wiedzy na konkretne zastosowania jest czasochłonny i musimy dać wyraz uznania dla niego" - powiedział dr Verhoef.
Kraje
Słowenia