Wirus H5N1 odporny na lek przeciw grypie
Jak wynika z nowego, częściowo finansowanego przez UE badania, szczep wirusa ptasiej grypy H5N1, który okazał się śmiertelny dla ludzi, może mutować i uodparniać się w ten sposób na jeden z dwóch dostępnych na rynku leków. Opisane na łamach czasopisma "Nature" badanie sugeruje, że najskuteczniejsza metoda radzenia sobie z pandemią ptasiej grypy polegałaby na zgromadzeniu zapasów różnych leków przeciwwirusowych. Naukowcy doszli do tego wniosku badając strukturę cząsteczkową neuraminidazy, glikoproteiny powierzchniowej odpowiedzialnej za przenoszenie wirusa na człowieka. Neuraminidaza usuwa kwas sialowy z receptorów błony komórkowej, dzięki czemu nowo powstałe wirusy zostają uwolnione i mogą wnikać do niezakażonych jeszcze komórek. Zarówno Tamiflu, jak i Relenza - jedyne znajdujące się na rynku leki przeciw grypie - ukierunkowane są na neuraminidazę wykorzystując inhibitory przypominające substrat kwasu sialowego tego białka. Uważa się, że im bardziej inhibitory przypominają występujące naturalnie białko, tym skuteczniej zwalczają wirusa. W najnowszym badaniu naukowcy posłużyli się techniką krystalografii rentgenowskiej w celu uzyskania wyraźniejszego obrazu struktury wiążącej leków Tamiflu i Relenza w kilku przypadkach wirusa H5N1 u ludzi, w których nastąpiła mutacja neuraminidazy. Stwierdzili, że zmutowane szczepy nadal wrażliwe były na Relenzę, natomiast w przypadku dwóch zmutowanych szczepów znacząco spadła skuteczność Tamiflu. Naukowcy badali także próbki sezonowego szczepu wirusa grypy A (H1N1) w okresie od listopada 2007 r. do stycznia 2008 r. w 18 krajach europejskich. Ustalili, że łącznie 59 próbek z dziewięciu różnych krajów wykazywało odporność na Tamiflu. "Badanie to dowodzi, że gromadzenie zapasów pojedynczego leku w celu przygotowania się do potencjalnej pandemii H5N1 nie zapewni dostatecznej ochrony. By nie zostać pokonanym przez wirusa konieczne będzie przygotowanie zapasów obydwu istniejących leków" - tłumaczy dr Steve Gamblin z brytyjskiego National Institute for Medical Research, który kierował badaniem. "Ważnym imperatywem jest opracowanie dodatkowych leków, które mogą pomóc w obezwładnieniu tego białka na powierzchni wirusa. Istnieje prawdopodobieństwo, że z przyszłą pandemią trzeba będzie radzić sobie w oparciu o podejście złożone, obejmujące trzy-cztery elementy, podobnie jak dziś w przypadku HIV". Według najnowszych danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), dotychczas odnotowano 382 przypadki zakażenia człowieka wirusem oraz 241 zgonów, głównie w Azji Południowo-Wschodniej. Komisja Europejska finansowała już wiele projektów badawczych w dziedzinie grypy, przekazując na ten cel środki przekraczające łączną kwotę 90 mln EUR od 2001 r. Badania takie kontynuowane będą w ramach 7PR, a Komisja ogłosiła niedawno pierwsze projekty, które otrzymają wsparcie ze środków 7PR. Spośród 44 dotyczących grypy wniosków, jakie napłynęły do Komisji, do wsparcia finansowego wstępnie wybrano jedenaście. Między wybrane projekty rozdzielona zostanie kwota ok. 27 mln EUR, a ich tematyka dotyczyć będzie diagnostyki, opracowania leków i szczepionek oraz budowania potencjału. UE udzieliła wsparcia finansowego dla badań poprzez projekt VIRGIL (Vigilance against Viral Resistance).