Potencjalna nowa terapia dzięki odkryciu mutacji genetycznej wywołującej białaczkę u osób z zespołem Downa
W ramach realizowanego przy wsparciu finansowym UE projektu międzynarodowy zespół badawczy odkrył mutację genetyczną u osób z zespołem Downa chorujących na ostrą białaczkę limfoblastyczną (ALL), nowotwór złośliwy krwi i szpiku kostnego. Odkrycie, które opublikowano online w czasopiśmie "Lancet", może przyspieszyć opracowanie nowych leków przeciw tej ostrej postaci białaczki. Osoby z zespołem Downa, zaburzeniem wynikającym z obecności dodatkowej kopii chromosomu 21, ponoszą wyższe (dziesięcio- do trzydziestokrotnie) ryzyko zachorowania na białaczkę, w szczególności zaś ALL. Istnienie tego związku stwierdzono prawie 70 lat temu, natomiast dotychczas nie poznano zbyt dobrze jego przyczyny i mechanizmów. Ponieważ u osób z zespołem Downa, oprócz innych anomalii fizycznych, występuje większa podatność na infekcje, opracowanie skutecznych, niskotoksycznych metod leczenia takich osób jest szczególnie trudnym wyzwaniem. Ostra białaczka limfoblastyczna powiązana z zespołem Downa wydaje się przebiegać podobnie, jak u innych dzieci. Mimo to, u chorych na ALL z zespołem Downa, z uwagi na słabą tolerancję klasycznych trybów leczenia, stosowano często mniej agresywne terapie. Na przestrzeni lat przedstawiano różne teorie mające wyjaśnić związek między zespołem Downa i ALL. Prof. Shai Izraeli z Sheba Medical Centre w Izraelu wspólnie z kolegami badał hipotezę, według której w przypadku ALL związanej z zespołem Downa powszechne mogą być mutacje w JAK2. Mutacja ta była doskonałym kandydatem do badania, ponieważ mutacje JAK2 już wcześniej powiązano z innymi nowotworami białych krwinek. Naukowcy poddali analizie próbki szpiku pobrane od 87 pacjentów z zespołem Downa chorych na ALL. Okazało się, że u 18% chorych wystąpiły mutacje JAK2, które nie zostały odziedziczone po rodzicach (tzw. mutacje somatyczne), a u dzieci z mutacją JAK2 białaczkę ALL diagnozowano wcześniej (4,5 roku) niż u dzieci bez tej mutacji. Mutacja JAK2 obejmowała alteracje w pięciu allelach, z których każda dotyczyła pojedynczej reszty aminokwasowej w białku kodowanym przez gen JAK2, R683. Autorzy badania stwierdzają, że "somatycznie nabyte mutacje JAK2 R683 wydzielają odrębną podgrupę ALL, która powiązana jest wyłącznie z zespołem Downa. Inhibitory JAK2 mogą być przydatne w leczeniu tej odmiany białaczki". W komentarzu do badania dotyczącego mutacji JAK2, dr Charles Mulligan z St. Jude's Research Hospital w Tennessee (USA), wyjaśnił, że "ALL charakteryzują anomalie chromosomowe, polegające na uzyskaniu i utracie całych chromosomów (...) Identyfikacja takich anomalii jest ważna dla postępowania terapeutycznego, a dzięki niej uzyskano istotne informacje na temat hemopoezy normalnej i białaczkowej". Dr Mulligan dodał, że wyniki badania "wskazują, że inhibicja JAK2 może stanowić użyteczną metodę terapeutyczną w przypadku ALL z mutacją JAK2 u osób z zespołem Downa". Odkrycie tej mutacji w przypadku ALL powiązanej z zespołem Downa stanowi element większego przedsięwzięcia, mającego za cel analizę pełnego genomu ostrej białaczki limfoblastycznej. Dr Mulligan zastrzega, że choć wyniki badania "oznaczją znaczący postęp w genetycznej charakterystyce białaczki ALL powiązanej z zespołem Downa, należy pamiętać, że nasza wiedza na temat aberracji genomicznych koniecznych do wywołania białaczki jest daleka od pełnej". Możliwość resekwencjonowania pełnego genomu na potrzeby terapii białaczki i innych nowotworów stanowi obecnie przedmiot intensywnych badań. Naukowcy mają nadzieję, że odczyt pełnego genomu ALL nastąpi odpowiednio szybko, co pozwoli opracować nowe sposoby interwencji terapeutycznej. Badaniem kierowali naukowcy z Izraela, a przeprowadził je zespół badaczy z instytucji z Izraela, Wielkiej Brytanii, Włoch, Niemiec, Austrii, Czech, Irlandii, Francji i Szwajcarii. Komisja Europejska udzieliła wsparcia finansowego poprzez projekt Szóstego programu ramowego (6PR) EUROHEAR (Advances in hearing science: from functional genomics to therapies).
Kraje
Austria, Szwajcaria, Czechy, Niemcy, Francja, Irlandia, Izrael, Włochy, Zjednoczone Królestwo