Czy technikę obrazowania mózgu można wykorzystać do oceny empatii?
Czy potrafimy wczuć się w sytuację innych ludzi nie doświadczywszy nigdy ich cierpienia emocjonalnego? Dr Nicolas Danziger z francuskiego Instytutu Zdrowia i Badań Medycznych (INSERM) wykorzystał wraz z kolegami zaawansowaną technikę obrazowania mózgu, aby rzucić więcej światła na tę ważną kwestię. Wyniki badania zostały opublikowane w czasopiśmie Neuron. Niektórzy ludzie są zdolni do empatii, gdyż umieją identyfikować się z odczuciami innych osób, dzięki mechanizmowi "lustrzanego odbicia", który opiera się na wcześniejszych doświadczeniach. Inni, którym dane uczucie jest zupełnie obce, nie są zdolni do bezpośredniej empatii. Osoby zaliczające się do tej drugiej kategorii polegają na procesie dedukcyjnym zwanym "przyjmowaniem perspektywy drugiej osoby". "Pacjenci cierpiący na wrodzoną obojętność na ból (CIP) stwarzają wyjątkową sposobność do przetestowania tego modelu empatii poprzez badanie, w jaki sposób brak własnego doświadczenia bólu może wpływać na postrzeganie bólu u innych osób" - napisał dr Danziger. Poprzednie badania w zakresie obrazowania mózgu wykazały pojawianie się podobnych schematów aktywności mózgu w czasie odczuwania własnego bólu, jak i w przypadku rozpoznania tych samych reakcji u innych osób. W badaniu przeprowadzonym w 2006 r. dr Danziger wraz z kolegami wykazał, że pacjenci cierpiący na CIP niedoceniali bólu innych ludzi z powodu braku emocjonalnych wskazówek, a ich ocena bólu była silnie powiązana z "międzyosobniczymi różnicami" w odczuwaniu empatii. Na potrzeby ostatnich badań naukowcy wykorzystali badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego (fMRI), skorelowane z pobudzeniem, aby ocenić aktywność mózgu powiązaną z empatią, która odnosi się do bólu, na grupie 13 pacjentów cierpiących na CIP oraz na grupie kontrolnej 13 zdrowych uczestników. Zespół skanował mózgi uczestników w czasie, kiedy patrzyli na zdjęcia przedstawiające ludzi w bolesnych sytuacjach (eksperyment 1) oraz twarze wyrażające ból (eksperyment 2). Każdy z uczestników został pouczony, aby wyobrazić sobie, co czuje osoba przedstawiona na zdjęciu. Naukowcy przewidywali, że mózgi pacjentów cierpiących na CIP wykażą mniejszą aktywność w obszarach rzekomo zaangażowanych w "automatyczny rezonans" na ból innych osób, w tym w przedniej wysepce i przednim zakręcie obręczy. Przewidywali również, że obszary mózgu zaangażowane w emocjonalne przyjmowanie perspektywy drugiej osoby uaktywnią się, kiedy pacjenci podejmą próbę wyobrażenia sobie bólu odczuwanego przez inne osoby. Obszary te objęły środkowe struktury mózgowe przyśrodkowych przedczołowych i tylnych części obręczy. Stwierdzili, że podczas fMRI pacjenci cierpiący na CIP wykazali normalne reakcje na obserwowany ból w przedniej wysepce i przednim zakręcie obręczy, które stanowią część tak zwanych "obwodów wspólnych" dla własnego i obcego bólu. Naukowcy wyjaśnili, że u pacjentów cierpiących na CIP zdolność empatii opiera się na przewidywaniu w obszarze brzusznośrodkowym przedczołowym reakcji na sensoryczne przedstawienie bólu innych osób, jak również - w obszarze tylnym obręczy - reakcji na emocjonalne przedstawienie bólu innych osób. Odkrycia sugerują, że pacjenci cierpiący na CIP opierają się w znacznym stopniu na empatycznych zdolnościach wyobrażenia sobie bólu innych osób, podczas gdy brakuje im funkcjonalnych mechanizmów rezonansu kształtowanych przez osobiste doświadczenia bólu. Według naukowców, środkowe struktury mózgu, które uaktywniają się, są "neuronowym podpisem kognitywno-emocjonalnego procesu". W podsumowaniu czytamy: "Nasze odkrycia podkreślają kluczową rolę struktur środkowych w emocjonalnym przyjmowaniu perspektywy drugiej osoby oraz w zdolności rozumienia jej uczuć, pomimo braku jakiegokolwiek wcześniejszego doświadczenia osobistego - empatyczne wyzwanie pojawiające się często w czasie interakcji społecznych ludzi."
Kraje
Francja