Skamielina z odciskami stóp wymusza rewizję prehistorii
Polscy i szwedzcy naukowcy odkryli skamielinę z odciskami stóp wczesnych lądowych zwierząt kręgowych, która może przesunąć datę opuszczenia wodnych siedlisk i wyjścia na ląd o co najmniej 18 milionów lat wcześniej. Wyniki badań, opublikowane w ostatnim wydaniu czasopisma Nature, przedstawiają szczegóły odkrycia dokonanego w Górach Świętokrzyskich, w południowo-wschodniej Polsce. Do tej pory twierdzenia o śladach tetrapodów wcześniejszych od zweryfikowanych skamielin ciała pozostawały przedmiotem sporu, co do wieku i pochodzenia. Historię tetrapodów, zwierząt kręgowych z czterema stopami, nogami lub podobnymi do nóg wyrostkami, prześledzono do dewonu (408 do 360 milionów lat temu), niemniej ich pochodzenie owiane jest tajemnicą. "Wyniki te zmuszają nas do zrewidowania całego obrazu przejścia od ryb do zwierząt lądowych" - mówi profesor Ahlberg z Uniwersytetu w Uppsali, Szwecja, jeden z dwóch kierowników badań. Paleontologowie od dziesiątek lat przeczesują planetę w poszukiwaniu skamielin kości i szkieletów wczesnych kręgowców lądowych - pierwotnych przodków wszystkich późniejszych płazów, gadów, ptaków i ssaków. Odkrycia sugerują, że pierwsze tetrapody ewoluowały stosunkowo szybko z ryb mięśniopłetwych około 380 milionów lat temu, przechodząc przez krótkotrwałe stadium pośrednie "elpistostegidy". Niemniej istnieje jeszcze jedno potencjalne źródło informacji o wczesnych tetrapodach - skamieniałe odciski stóp, jakie po sobie pozostawiły. Polscy i szwedzcy naukowcy opisują kilka tropów o różnych rozmiarach i właściwościach oraz wiele pojedynczych odcisków o szerokości do 26 centymetrów, wskazujących na zwierzęta o długości około 2,5 metra. Tropy mają wyróżniające się odciski "ręki" oraz "stopy" i żadnych śladów wleczonego ciała. Odkryte ślady można z całą pewnością datować na wczesny okres dewonu środkowego, około 395 milionów lat temu. "[Wyniki badań oznaczają], że nie tylko tetrapody, ale również elpistostegidy pojawiły się znacznie wcześniej niż sądziliśmy, ponieważ miejsce elpistostegidów, jako ewolucyjnych prekursorów tetrapodów nie budzi wątpliwości, zatem musiały one istnieć co najmniej tak samo długo" - kontynuuje profesor Ahlberg. "Natomiast nasi odlegli przodkowie mogli najpierw opuścić wodę, aby żywić się osiadłą na mieliźnie fauną i florą morską, jaką pozostawiał odpływ." Fakt, że ślady zostały pozostawione na brzegu dawnego morza jest również olbrzymim zaskoczeniem, bowiem niemal wszystkie dotychczasowe scenariusze dotyczące pochodzenia tetrapodów umieszczały to zdarzenie w scenerii wody słodkowodnej i wiązały je z rozwojem roślinności i ekosystemu lądowego.
Kraje
Polska, Szwecja