Muzyka dla mas
Czytanie nut nie jest łatwym zadaniem dla osób niewidomych, ponieważ tego typu wydawnictw nie ma zbyt wiele albo są one trudnodostępne. Zespół naukowców, którego prace są finansowane ze środków unijnych, zaprojektował i opracował serwis demonstracyjny, który umożliwia niewidomym muzykom dostęp do publikacji nutowych wydanych w alfabecie Braille'a, znajdujących się w bibliotekach i ośrodkach transkrypcji. Projekt CONTRAPUNCTUS (Konserwacja i ujednolicenie nowych i istniejących cyfrowych zapisów nutowych napisanych brajlem na potrzeby nowej metodologii dostępu) otrzymał niemal 4 mln EUR z tematu "Technologie społeczeństwa informacyjnego" (IST) Szóstego Programu Ramowego (6PR). Louis Braille, niewidomy Francuz, opracował system Braille'a w 1821 r., aby zapewnić niewidomym możliwość czytania i pisania. Jego system był również wykorzystywany do transkrypcji zapisów nutowych na kod dotykowy. Z perspektywy logistycznej transkrypcja i odczytywanie muzyki w brajlu są znacznie bardziej skomplikowane niż tekstu napisanego tym alfabetem. Głównym problemem jest fakt, że linearny format brajla sprawia trudności przy próbie rozszyfrowywania elementów muzycznych takich jak akordy. Według ekspertów niecałe 15% wydawnictw nutowych zostało przetranskrybowanych na brajla. Partnerzy projektu CONTRAPUNCTUS postanowili wykorzystać technologię cyfrową do opracowania poszerzonego i znormalizowanego formatu cyfrowego, który skutecznie ułatwi transkrypcję muzyki na brajla. W wyniku ich prac powstał przyjazny dla użytkownika kanał dostępu do zapisów nutowych dla niewidomych. CONTRAPUNCTUS oferuje niewidomym muzykom bibliotekę cyfrową z coraz bogatszymi zbiorami, z której mogą pobierać zapisy nutowe. "Zapis muzyki brajlem był dotąd jak miasto z wieloma ślepymi zaułkami i niewieloma znakami" - wyjaśnia dr Antonio Quatraro z Włoskiej Biblioteki dla Niewidomych (BRM), koordynującej projekt CONTRAPUNCTUS. "W ramach projektu CONTRAPUNCTUS ta strona została wzbogacona o wszelkiego rodzaju informacje obejmujące każdy element muzyczny - nutę, pauzę, ligaturę, palcówkę itd. Wcześniej był to labirynt, w którego głąb można się było zapuścić, niemniej bez pewności odnalezienia wyjścia. Teraz, dzięki naszemu systemowi, zawsze można się odnaleźć." Konsorcjum CONTRAPUNCTUS, liczące 10 partnerów z Francji, Hiszpanii, Holandii, Rosji, Wlk. Brytanii i Włoch, dostarcza nowy format cyfrowy do kodowania wszystkich aspektów zapisu nutowego w znormalizowany i łatwo dostępny sposób za pośrednictwem oprogramowania RESONARE, edytora tekstów, który przetwarza brajlowskie zapisy nutowe. Partnerzy projektu twierdzą, że uzyskany brajlowski język znaczników muzycznych (ang. Braille Music Markup Language; BMML) przekształca zapis muzyczny na ściśle zorganizowaną, łatwo przeszukiwalną bazę danych. Muzycy mogą korzystać z czytnika muzyki w brajlu (ang. Braille Music Reader; BMR) do odczytywania dowolnych zapisów BMML. "Czytnik BMR może opisywać elementy muzyczne od poszczególnych nut po zmiany tempa lub dynamiki w formie mówionej" - mówi dr Quatraro. "W czasie odczytywania muzyki na komputerze nuty są odtwarzane, tak jak zostały zapisane. To ważne, gdyż nagranie komercyjne nie może być równie precyzyjne, co zapis nutowy, podobnie jak opowiadana historia nie oddaje pisowni i interpunkcji." Inne kluczowe elementy to możliwość odczytu na brajlowskim ekranie komputerowym dowolnej części poszerzonego zapisu za pomocą dotyku oraz możliwość wydruku zapis brajlowskiego. Wypowiadając się na temat przystępności systemu dr Quatraro stwierdził: "To tak jakbyś całe życie jeździł rowerem, a teraz dostajesz do dyspozycji samochód." Partnerzy CONTRAPUNCTUS uruchomili portal internetowy umożliwiający dostęp do biblioteki brajlowskich zapisów nutowych. Zainteresowani użytkownicy mogą pobrać oprogramowanie nieodpłatnie ze strony internetowej projektu. "To tak jakbyśmy mieli ukryty skarb, do którego nikt nie miał dostępu" - mówi dr Quatraro. "Ale odnaleźliśmy klucz, który otwiera skarb stworzony przez generacje transkrybujących kopistów."