Astrofizyka: drugi etap projektu LAGUNA rozpoczęty!
Właśnie rozpoczął się drugi etap ważnego projektu finansowanego ze środków unijnych, którego przedmiotem jest nowej generacji obserwatorium neutrin. Celem tej części projektu jest ocena wykonalności paneuropejskiej struktury badawczej, zdolnej do pomieszczenia głęboko pod ziemią ogromnego pod względem kubatury obserwatorium neutrin. Skupiający naukowców z całego świata projekt LAGUNA-LBNO (Projekt paneuropejskiej infrastruktury dużej aparatury do badania wielkiej unifikacji, astrofizyki neutrin i oscylacji neutrin z długą bazą), którego realizację zaplanowano do 2014 r., został dofinansowany na kwotę 4.900.000 EUR z tematu "Możliwości" Siódmego Programu Ramowego (7PR) UE. Jest kontynuacją pierwszej fazy projektu pt. LAGUNA, która rozpoczęła się w 2008 r. i została dofinansowana z budżetu tego samego tematu 7PR. Na wiele kluczowych kwestii w fizyce można odpowiedzieć jedynie poprzez zbudowanie gigantycznego obserwatorium podziemnego do poszukiwania rzadkich zdarzeń i badania naziemnych i astrofizycznych neutrin. Tego typu obserwatorium może pomóc naukowcom poszerzyć bazę wiedzy na temat astrofizyki neutrin oraz zająć się kilkoma podstawowymi zagadnieniami, które dotyczą rozpadu protonów oraz istnienia nowego źródła asymetrii materii-antymaterii w przyrodzie. To pomoże nam lepiej zrozumieć, dlaczego nasz wszechświat zawiera jedynie materię, a nie równą ilość materii i antymaterii. Dzięki podziemnym detektorom neutrin bazującym na dużych, oprzyrządowanych powierzchniowo, objętościach cieczy, osiągnięto fundamentalne rezultaty w fizyce cząstek i astrofizyce, a także zdołano zgromadzić zdarzenia z kilku różnych źródeł kosmicznych jednocześnie. Neutrina wyjątkowo słabo oddziałują z materią, dzięki czemu mogą pokonywać bardzo duże odległości w kosmosie oraz gęste strefy wszechświata, dostarczając w ten sposób wyjątkowych informacji o swoich źródłach. Zespół LAGUNA-LBNO jest przekonany, że do połączenia tych dwóch technologii niezbędne jest bardzo duże, podziemne, wielozadaniowe obserwatorium neutrin nowej generacji o całkowitej masie od około 100.000 do 500.000 ton. Pierwszy etap projektu (LAGUNA) poświęcony był analizie siedmiu, wstępnie wybranych lokalizacji w Finlandii, Francji, Hiszpanii, Polsce, Rumunii, Wlk. Brytanii i Włoszech oraz przygotowaniu szczegółowej oceny geotechnicznej gigantycznej, podziemnej kawerny. We wnioskach wskazano na brak przeszkód geotechnicznych do budowy kawerny. Drugi etap projektu oprze się na tych wstępnych ustaleniach i zajmie się dwoma problemami o zasadniczym znaczeniu dla podjęcia ostatecznego wyboru detektora i stanowiska: ustaleniem całkowitych kosztów podziemnej konstrukcji, zleceniem długoterminowej eksploatacji infrastruktury oraz określeniem całkowitego oddziaływania wiązek neutrin z długą bazą, emitowanych przez Europejskie Laboratorium Fizyki Cząstek Elementarnych (CERN). Projekt LAGUNA jest jedną z "Siedmiu Wspaniałych" - dużych infrastruktur badawczych, które mają pomóc naukowcom w odpowiedzi na kluczowe pytania dotyczące natury wszechświata. Wszystkie siedem projektów dużych infrastruktur objętych jest Europejską Mapą Drogową Fizyki Astrocząstek, opracowaną w ramach finansowanego ze środków unijnych projektu ASPERA (Europejska Przestrzeń Badawcza - Astrocząstki), który gromadzi krajowe instytucje finansujące z Europy, odpowiedzialne za fizykę astrocząstek. Istnieje nadzieja, że projekt LAGUNA zapewni Europie pozycję lidera w fizyce podziemnej. Naukowcy pracujący nad projektem pochodzą z instytucji badawczych w Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Japonii, Niemczech, Polsce, Rosji, Rumunii, Szwajcarii, Wlk. Brytanii i we Włoszech.Więcej informacji: Europejskie Laboratorium Fizyki Cząstek Elementarnych: http://public.web.cern.ch/public/
Kraje
Szwajcaria, Niemcy, Grecja, Hiszpania, Finlandia, Francja, Włochy, Japonia, Polska, Rumunia, Rosja, Zjednoczone Królestwo