Naukowcy badają wpływ ocieplania się na górskie zbiorowiska roślinne
Ekolodzy z całego świata, którzy badają zmiany klimatu i mierzą je na przestrzeni lat, odkryli że okres od 2000 do 2009 roku był najcieplejszym od momentu rozpoczęcia pomiarów klimatycznych na świecie. Chociaż prowadzone przez nich badania koncentrują się na obszarach lokalnych, istnieją dowody, że górskie zbiorowiska roślinne ulegają zmianom powiązanym z tendencją do ocieplania się. Finansowany ze środków unijnych zespół naukowców poszedł o krok dalej, przyglądając się problemowi z perspektywy kontynentalnej. Badania, zaprezentowane w czasopiśmie Nature Climate Change, uzyskały wsparcie z projektu ENSEMBLE (Prognozy zmian klimatycznych i ich skutków oparte na ENSEMBLE). Finansowany ze środków unijnych projekt otrzymał 15 mln EUR z tematu "Zrównoważony rozwój, zmiany klimatyczne i ekosystemy" Szóstego Programu Ramowego (6PR). Najnowsze badania, prowadzone pod kierunkiem Uniwersytetu w Wiedniu, Austria, przedstawiają wyraźne i istotne pod względem statystycznym dowody na wpływ ocieplenia na górskie zbiorowiska roślinne na całym świecie. Wskazując na doniosłość wyników, współautor, Ottar Michelsen z Norweskiego Uniwersytetu Naukowo-Technologicznego (NTNU), dodaje: "Istnieją raporty wskazujące na oddziaływanie lokalne, w których naukowcy próbują powiedzieć coś bardziej globalnego, ale w tym przypadku istnieje tak wiele pasm górskich, w tak wielu regionach, gdzie widoczny jest wpływ, że to naprawdę znaczące." Opis badań podkreśla obraną przez naukowców metodę pomiaru górskich zbiorowisk roślinnych, których próbki pobrano w odstępie 10 lat, w rozmaitych częściach świata. W sumie w 2001 r. analizie poddano początkowo 60 stanowisk szczytowych na podstawie 867 próbek roślinności z 17 obszarów górskich na całym kontynencie. Zespół odwiedził ponownie po upływie siedmiu lat stanowiska górskie, z których pobrane zostały próbki, w tym region Dovre w środkowej Norwegii. Naukowcy stwierdzili na stanowiskach wyraźną zmianę w gatunkach, w kierunku tych preferujących wyższe temperatury, w porównaniu z próbkami z lat 2001 i 2008. Przypisali wszystkim 764 gatunkom roślin, które znalazły się w badanych próbkach, kategorię wysokościową. Jak twierdzą, kategoria odzwierciedla temperaturę, w której każdy gatunek osiąga optymalną wydajność. Z uwagi na bezpośrednią korelację wysokości nad poziomem morza i temperatury na każdym obszarze górskim (im większa wysokość, tym na ogół zimniej), miejsce występowania rośliny w górach wskazuje na jej reakcję na faktyczną temperaturę w danym miejscu. Naukowcy wykorzystali wzór matematyczny, aby przypisać każdemu miejscu "termiczny wskaźnik roślinności", obliczany dla siedmioletniego okresu. Zmiana wskaźnika między rokiem 2001 a 2008 pozwoliła zespołowi przekonać się, czy zestaw roślin na każdym stanowisku pozostał taki sam, czy też uległ średnio zmianie w kierunku roślin preferujących niższe bądź wyższe temperatury. Dane z 17 obszarów górskich z lat 2001 i 2008 zostały zebrane razem i naukowcy uzyskali obraz w skali kontynentalnej tego, na jakie inne zmiany, jeżeli jakiekolwiek, się zanosi. "Przekształcanie się zbiorowisk roślinnych na skalę kontynentalną w okresie krótszym niż jedna dekada można uznać za szybką reakcję ekosystemu na postępujące ocieplenie klimatu" - stwierdzili naukowcy. "Chociaż objaw nie jest istotny pod względem statystycznym dla poszczególnych regionów górskich, nabiera wyraźnego znaczenia po zebraniu danych dla całej Europy." Wyniki badań mają istotne znaczenie z dwóch względów: 1) można stwierdzić zachodzącą w czasie zmianę w zbiorowiskach roślinnych; i 2) rośliny, które przystosowały się do niższych temperatur stają w obliczu większej konkurencji ze strony innych gatunków, co potencjalnie doprowadzi do "spadku, a lokalnie nawet zaniku alpejskich gatunków roślin. Ostatnio rzeczywiście zaobserwowano w Alpach spadek liczby ekstremalnych gatunków wysokogórskich w dolnym zakresie występowania." Wkład w badania wnieśli eksperci z Austrii, Brazylii, Cypru, Grecji, Gruzji, Hiszpanii, Norwegii, Rosji, Rumunii, Słowacji, Szwajcarii, Szwecji, Wlk. Brytanii i Włoch.Więcej informacji: Norweski Uniwersytet Naukowo-Technologiczny: http://www.ntnu.edu/ Nature Climate Change: http://www.nature.com/nclimate/index.html
Kraje
Austria, Norwegia