Pasy pomagają zebrom odganiać muchy
Czy wiesz skąd wzięło się pasiaste umaszczenie i jakie jest jego zadanie? Zagadka została rozwiązana: zespół badaczy z Węgier i Szwecji rzucił nowe światło na funkcję i przyczyny powstania tych pasów. Przedstawione w czasopiśmie Journal of Experimental Biology badanie było współfinansowane przez projekt TABANOID ("Pułapka jako nowy środek zwalczania bąkowatych w otwartym terenie"), który uzyskał ponad 825 tys. euro dofinansowania ze środków tematu "Badania naukowe na rzecz MŚP" siódmego programu ramowego (7PR). Bąkowate to kąsające, nieprzyjemnie owady, przenoszące choroby i utrudniające spożywanie pokarmu zwierzętom pasącym się. Dr Gábor Horváth z Wydziału Fizyki Biologicznej Instytutu Fizyki Uniwersytetu im. Loránda Eötvösa na Węgrzech i jego współpracownicy badali, czy insekty te są wabione przez czarno-białe pasy zebr. Dr Horváth tłumaczy, że owady są przyciągane do poziomo spolaryzowanego światła, gdyż w ten sposób spolaryzowane są promienie odbijające się od wody, dzięki którym owady znajdują miejsca do łączenia się w pary i składania jaj. Samice bąkowatych są także przyciągane do zwierząt przez liniowo spolaryzowane światło odbijające się od sierści. Według naukowców, jeśli chodzi o konie, bąkowate wolą sierść ciemną od białej. Embriony zebry mają na początku ciemną skórę, ale jeszcze przed urodzeniem wykształcają się białe pasy. Naukowcy wysuwają hipotezę, że pasiaste umaszczenie zebry mogło wyewoluować, aby zmienić wygląd ciemnej sierści i zmniejszyć jej atrakcyjność dla owadów. W badaniu naukowcy wykorzystali przykład z dotkniętej plagą bąkowatych stadniny koni w Budapeszcie. Modyfikowali szerokość, zagęszczenie i kąt pasów, a także kierunek polaryzacji odbijanego przez nie światła. Do chwytania insektów użyto oleistej substancji i kleju. Okazało się, że im węższy jest pas, tym mniej jest atrakcyjny dla bąkowatych. Badano także atrakcyjność modeli końskich z białym, ciemnym i pasiastym umaszczeniem, dowodząc, że konie pasiaste były mniej atrakcyjne niż pozostałe modele. Następnie naukowcy zmierzyli szerokość i polaryzację pasów prawdziwych zebr i odkryli, że są one zbliżone do wzorów u koni modelowych o najmniejszej atrakcyjności dla owadów. "Doszliśmy do wniosku, że zebry wykształciły umaszczenie, w którym pasy są wystarczająco wąskie, aby być w minimalnym stopniu atrakcyjne dla bąkowatych", piszą autorzy. "Presja selekcyjna faworyzująca umaszczenie pasiaste, chroniące przed owadami, jest prawdopodobnie wysoka w regionie [tj. w Afryce]". Projekt TABANOID, koordynowany przez firmę MFKK Invention and Research Center Services Ltd., zakończył się opracowaniem produktu, który znacząco zwiększy widoczność uczestniczących w nim MŚP na rynku wyrobów chroniących przed bąkowatymi w Europie. Będąc właścicielami praw własności intelektualnej do tego produktu, partnerzy projektu z konsorcjum TABANOID (LENIS, MEPARK, KORÖS-MAROS BIOFARM, JCB, EOHIPPUS i AGROPHARM) będą mogli wzmocnić swoją konkurencyjność, produkując, rozprowadzając i sprzedając przyjazne dla środowiska i skuteczne pułapki na bąkowate.Więcej informacji: Uniwersytet im. Loránda Eötvösa: http://www.elte.hu/(odnośnik otworzy się w nowym oknie) Journal of Experimental Biology: http://jeb.biologists.org/(odnośnik otworzy się w nowym oknie)
Kraje
Węgry, Szwecja