Grupa ekspertów ma zanalizować prawo patentowe w biotechnologii
Komisja Europejska powoła nowy zespół 15 ekspertów, którego zadanie polegać będzie na przestudiowaniu rozwoju i implikacji prawa patentowego w biotechnologii i inżynierii genetycznej. W skład grupy wejdą eksperci z zakresu prawa własności intelektualnej (w szczególności prawa patentowego i prawa dotyczącego odmian roślin), publicznych i przemysłowych prac badawczo-rozwojowych, nauk przyrodniczych (w tym hodowli roślin i zwierząt) oraz biotechnologii. Ich zadanie polegać będzie na zanalizowaniu implikacji prawa patentowego i przedstawieniu wysokiej jakości ekspertyzy prawnej i technicznej, która pomoże Komisji w wypełnieniu obowiązków sprawozdawczych. Zespół ekspertów będzie kluczowym doradcą Komisji w szeregu kwestii dotyczących Dyrektywy (98/44) Rady Ministrów UE i Parlamentu Europejskiego w sprawie prawnej ochrony wynalazków biotechnologicznych, tak zwanej dyrektywy biotechnologicznej. Jednym z zagadnień, które wzbudziło wiele wątpliwości jest sposób, w jaki dyrektywa wpłynie na dostęp do danych o genomie człowieka oraz na możliwe ograniczenia w pracach badawczych i zastosowaniach, w których te dane mogłyby zostać wykorzystane. Rola ekspertów polegać będzie na pomaganiu i doradzaniu Komisji Europejskiej w zakresie wymogów sprawozdawczych oraz ochrony prawnej wynalazków biotechnologicznych (określanej mianem dyrektywy 98/44/WE). Patenty są niezbędne w biotechnologii, gdyż motywują do innowacji. Bez zabezpieczeń patentowych, wynalazcy przemysłowi i inni niechętnie inwestowaliby swój czas i środki w prace badawczo-rozwojowe. Jednak biotechnologia wiąże się ze znaczącą liczbą inwestycji wysokiego ryzyka, zwłaszcza w inżynierii genetycznej. Potrzebna jest zatem odpowiednia ochrona patentowa, aby sprzyjać inwestowaniu potrzebnemu do tworzenia miejsc pracy i utrzymania konkurencyjności Unii Europejskiej w tym ważnym obszarze badań. Z tego względu zaproponowano dyrektywę 98/44 w sprawie ochrony prawnej wynalazków biotechnologicznych, która została przyjęta po długich i gruntownych debatach w Parlamencie Europejskim oraz między państwami członkowskimi. Niemniej prawo patentowe w biotechnologii pozostaje nadal złożonym zagadnieniem, zwłaszcza jeżeli chodzi o etyczne aspekty wynalazków. Odkrycia, które na przykład nie zapewniają człowiekowi większych możliwości, tylko pogłębiają jego wiedzę, nie podlegają ze względu na swój charakter opatentowaniu. Sekwencjonowanie genomu zalicza się do odkrycia, co oznacza, że nie może być przedmiotem ochrony patentowej. Aczkolwiek sytuacja się zmienia, kiedy sekwencja DNA zostaje uwolniona ze swojego naturalnego środowiska za pomocą procedury technicznej i udostępniona po raz pierwszy do zastosowania komercyjnego. To sprawia, że taki gen jest "nowy" w sensie patentowym, a przez to podlegający opatentowaniu, jeżeli nie był wcześniej dostępny ani nie został udostępniony szerokiej publiczności. Wedle stanowiska, uzgodnionego po wielu debatach przez Parlament Europejski i Radę Ministrów, należy umożliwić obejmowanie ochroną patentową wynalazków składających się z sekwencji genów lub opartych na nich. Dyrektywa stanowi zatem, że wynalazki oparte na sekwencjach lub częściowych sekwencjach genów lub z nich złożone mogą podlegać opatentowaniu, pod warunkiem że spełniają standardowe kryteria dotyczące każdego wynalazku, a także wskazuje wyraźnie, że nie można przyznać ochrony patentowej, jeżeli we wniosku nie opisano konkretnego zastosowania przemysłowego sekwencji genów. Postępy w technologii ułatwiły jednak zrozumienie izolacji oraz produkcji genów i są uwzględniane w analizie wniosku patentowego, zwłaszcza kiedy wynalazek wskazany we wniosku odznacza się poziomem wynalazczym. Jeżeli urząd patentowy lub sąd krajowy stwierdzi brak poziomu wynalazczego, wówczas patent zostaje odrzucony lub unieważniony. Oczekuje się, że nowy zespół ekspertów pomoże pogłębić zrozumienie problematyki biotechnologii podlegającej opatentowaniu i rozwikłać zawiłości w tym obszarze.Więcej informacji: Prawo patentowe w biotechnologii http://europa.eu/legislation_summaries/internal_market/businesses/intellectual_property/l26026b_en.htm(odnośnik otworzy się w nowym oknie) Wynalazki biotechnologiczne http://ec.europa.eu/internal_market/indprop/invent/index_en.htm(odnośnik otworzy się w nowym oknie)