Nowy sposób wykrywania i usuwania akrylamidu
Akrylamid to naturalna neurotoksyna często znajdująca się w produktach skrobiowych, wytwarzana na drodze reakcji chemicznej podczas gotowania żywności w wysokich temperaturach. Przykłady pokarmów o wysokich poziomach zawartości akrylamidu obejmują frytki, czipsy ziemniaczane, pieczywo, płatki zbożowe oraz kawę. Według Narodowego Instytutu Walki z Rakiem badania na modelach gryzoni wykazały, że narażenie na akrylamid może zwiększać ryzyko kilku rodzajów nowotworu. Ponadto, jako że ciało przekształca akrylamid w glicydamid, występuje też związek pomiędzy wchłanianiem akrylamidu a mutacjami i uszkodzeniem DNA. Z uwagi na te czynniki ryzyka w 2018 roku Unia Europejska przyjęła dyrektywę nakazującą podmiotom produkującym i przetwarzającym żywność ścisłe monitorowanie pod kątem obecności akrylamidu w produktach. Niestety łatwiej jest to powiedzieć, niż zrobić. Jest tak dlatego, że istniejące techniki wykrywania akrylamidu są czasochłonne, drogie i nadmiernie złożone. Aby pomóc podmiotom produkującym i przetwarzającym żywność przestrzegać wymogów unijnej dyrektywy, twórcy finansowanego ze środków UE projektu AFREELAMIDE opracowali urządzenie detekcyjne wykorzystujące technologię spektroskopii bliskiej podczerwieni. Nowe urządzenie umożliwia użytkownikom monitorowanie poszczególnych produktów na miejscu, w czasie rzeczywistym, pięć razy taniej niż w przypadku tradycyjnych kontroli. „Po raz pierwszy systemy oparte na spektroskopii zostały wykorzystane do wykrywania poziomów akrylamidu w zwykłej codziennej żywności”, wyjaśnia Efrén García, założyciel i dyrektor generalny Centaurea, hiszpańskiej firmy technologicznej, wiodącego partnera projektu AFREELAMIDE. „Dzięki spektroskopii możemy monitorować 100 % wytwarzanych produktów żywnościowych pod kątem obecności akrylamidu, co pozwala firmom oszczędzać pieniądze, a także przyczynia się do dbania o zdrowie i dobrostan konsumentów”.
Eliminacja niebezpiecznej neurotoksyny
Aby skorzystać z systemu AFREELAMIDE, wystarczy zainstalować urządzenie na linii produkcyjnej. Gdy żywność przesuwa się pod urządzeniem, skanuje ono produkt, wykorzystując fale o różnych długościach ze spektrum elektromagnetycznego (odpowiadające światłu widzialnemu i bliskiej podczerwieni). W zależności od składu chemicznego produktu lub obecności zanieczyszczeń fale zostaną odbite, wchłonięte lub przesłane. Reakcję wizualną można powiązać z określonym zanieczyszczeniem, a w tym przypadku – z poziomami akrylamidu. W trakcie realizacji projektu system przetestowano w kilku prawdziwych zakładach przemysłowych, w tym należących do globalnej firmy rolno-spożywczej Siro Group. „Testy te wykazały, że używając systemu bliskiej podczerwieni do pomiaru poziomu akrylamidu, firmy mogą dopilnować, by cała ich produkcja była całkowicie wolna od tej potencjalnie niebezpiecznej neurotoksyny”, wyjaśnia Garcia.
Duży potencjał rynkowy
Z badania rynku przeprowadzonego przez naukowców z projektu wynika, że AFREELAMIDE ma duży potencjał zarówno pod względem skalowalności, jak i rentowności. Urządzenie sprzedawane jest w cenie 20 000 euro za sztukę. García zauważa, że jego firma przewiduje sprzedaż w wysokości ponad 8 milionów euro do 2025 roku. Przygotowując się do wprowadzenia produktu na rynek, firma Centaurea pracuje obecnie nad pozyskaniem dofinansowania poprzez program Akcelerator EIC. Pozyskane środki zostaną wykorzystane do opracowania dużej bazy danych dotyczących wszystkich produktów spożywczych zanieczyszczonych akrylamidem. „Projekt umożliwił nam zaprezentowanie rynkowi, że istnieje szybki i bezpieczny sposób poprawienia bezpieczeństwa żywności”, stwierdza García. „Jesteśmy już gotowi wprowadzić system AFREELAMIDE na rynek, a tym samym pomóc w polepszeniu dobrostanu konsumentów na całym świecie”.
Słowa kluczowe
AFREELAMIDE, akrylamid, producenci żywności, produkty spożywcze, neurotoksyna, rak, spektroskopia bliskiej podczerwieni, spektroskopia
