Projektowanie urządzeń mobilnych pod kątem naprawy, ponownego użycia i recyklingu w celu zmniejszenia ilości e-odpadów
Mimo że urządzenia mobilne odpowiadają za niewielką część ogółu e-odpadów wytwarzanych w Europie, zawierają one wiele rzadkich, krytycznych, cennych i niekiedy toksycznych metali. Urządzenia te często nie są objęte bezpieczną zbiórką odpadów, a części zawartych w nich metali w ogóle się nie odzyskuje, dlatego stanowią one coraz większy problem. Lepszy recykling mógłby być wprawdzie rozwiązaniem, ale wymaga on kosztownego, zaawansowanego technologicznie sprzętu, a zatem bardziej realistycznym wyjściem byłoby wydłużenie okresu użytkowania urządzeń. Sięgając po koncepcje projektowania o obiegu zamkniętym, uczestnicy finansowanego przez UE projektu sustainablySMART badali, w jaki sposób można by sprawić, by urządzenia te działały dłużej. Projekt koncentrował się na możliwości naprawy, ponownego wykorzystania i modernizacji. Jak dotąd, kilku partnerów projektu wprowadziło nowe produkty, jak na przykład ulepszony smartfon modułowy Fairphone. Opracowany w projekcie tablet D4R (Design for Repair, Reuse, Remanufacturing, Recycling) przeszedł odpowiednie testy CE i ma niedługo trafić na rynek. Demonstracyjne urządzenie PuzzleIoT(odnośnik otworzy się w nowym oknie) wykorzystuje technologie modułowe odpowiednie dla smartfonów, aby je naprawiać, modernizować i modyfikować. Firma AT&S udoskonaliła swoją technologię osadzania komponentów(odnośnik otworzy się w nowym oknie) oraz oceniła jej parametry środowiskowe. Pokazuje to, że miniaturyzacja może prowadzić do powstawania produktów odznaczających się mniejszym śladem węglowym.
Rozlutowanie, ponowna obróbka i ponowny montaż
Budowanie nowych urządzeń w tradycyjny, liniowy sposób jest stosunkowo proste: obejmuje ono projektowanie, zamawianie, wytwarzanie i sprzedaż. Aby gospodarka o obiegu zamkniętym mogła działać dla wszystkich graczy, potrzebna jest jednak dużo większa liczba interakcji. Na przykład, ponowne użycie rozlutowanych komponentów elektronicznych wymaga dostawcy wyrzuconych urządzeń i dostawcy technologii rozlutowywania i ponownego przetwarzania. Musi pojawić się też podmiot zainteresowany budową nowych produktów w oparciu o nieco nieprzewidywalne dostawy używanych komponentów. „Inicjatywa sustainablySMART koncentrowała się na ulepszeniu projektowania produktów i procesów recyklingu, ale także na udoskonaleniu procesów ponownego wykorzystania funkcjonalnych komponentów elektronicznych. Zachowują one wartość”, tłumaczy koordynator projektu Karsten Schischke. Firma Refind Technologies(odnośnik otworzy się w nowym oknie), będąca partnerem projektu, opracowała proces sortowania optycznego umożliwiający selekcję urządzeń z komponentami nadającymi się do wielokrotnego użytku. Następnie robot pomaga pracownikom w demontażu urządzeń i pozyskaniu takich komponentów. Jako produkt uboczny w procesie gromadzone są również komponenty nadające się do recyklingu. Elektronika ta przechodzi następnie przez proces rozlutowania i ponownego przetwarzania, opracowany przez firmy ITR(odnośnik otworzy się w nowym oknie) i Semicon(odnośnik otworzy się w nowym oknie) w Warszawie. Komponenty te mogą być następnie użyte w zupełnie innych urządzeniach lub do ponownego zmontowania tych samych urządzeń. Zespół zademonstrował skuteczność tego procesu w odniesieniu do komponentów cyfrowego dyktafonu, który przeszedł takie same testy jakości jak nowe urządzenia. Testy ujawniły również szereg potencjalnie niszowych rynków. Jeśli chodzi o ponowne użycie i renowację używanych smartfonów, barierą może być brak zaufania konsumentów do rozwiązań w zakresie usuwania danych. Partner projektu Blancco(odnośnik otworzy się w nowym oknie) ustalił, że funkcja resetu fabrycznego szeregu smartfonów z systemem Android nie zawsze poprawnie wymazuje dane i dlatego członkowie zespołu pracują teraz nad rozwiązaniami nadającymi się do wprowadzenia na rynek.
Skupienie się na produktach już dostępnych na rynku
Prace prowadzone w projekcie sustainablySMART wpisują się w plan działania dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym(odnośnik otworzy się w nowym oknie) Komisji Europejskiej. W kontekście aktualnych prac nad regulacjami dotyczącymi sprzętu ICT w ramach europejskiej dyrektywy w sprawie ekoprojektu omawiana inicjatywa oferuje przydatne studia przypadków pokazujące korzyści, jakie przeprojektowanie produktu może przynieść w zakresie parametrów ekologicznych urządzeń. „Nasza praca została bardzo dobrze przyjęta na konferencji Mobile World Congress 2017 w Barcelonie. Od tego czasu koncepcje modułowości stały się bardziej rozpowszechnione. Jesteśmy dumni, że odegraliśmy w tym pewną rolę. Dla małych graczy zrównoważony rozwój może jednocześnie stanowić niszę rynkową, w której mogą się wyróżnić. Wytwarzane zgodnie z zasadami sprawiedliwego handlu, ekologiczne i zrównoważone produkty są coraz wyżej cenione na rynku”, mówi Schischke.
