Zwiększona wydajność reakcji na zagrożenia jądrowe
Dokładne przygotowanie i szybka reakcja są kluczowe dla opanowania sytuacji awaryjnych w elektrowniach jądrowych. Wymagają one jednak różnych narzędzi i metod. Finansowany ze środków UE projekt FASTNET porusza zarówno kwestię gotowości, jak i szybkiej reakcji na zagrożenia jądrowe na poziomie międzynarodowym. Udało się to osiągnąć dzięki połączonej wiedzy specjalistycznej organizacji działających w obu tych obszarach. Zespół projektu połączył uzupełniające się podejścia, aby udoskonalić istniejące narzędzia i metodologie. „Rozszerzyliśmy możliwości narzędzi i metod, tak aby mogły być wykorzystane do opanowania sytuacji w przypadku różnych wypadków, do których może dojść w najważniejszych rodzajach istniejących lub planowanych elektrowni jądrowych chłodzonych wodą w Europie. Wśród proponowanych rozwiązań znalazła się ogólna koncepcja basenów wypalonego paliwa”, zaznacza koordynatorka projektu, Isabelle Devol-Brown. Partnerzy projektu stworzyli także bazę danych dotyczących scenariuszy wypadków jądrowych, rozszerzyli możliwości narzędzi szybkiej oceny skutków uwolnienia produktów radioaktywnych i udostępnili rozszerzenie wspólnej metodologii. „Baza danych dotyczących przykładowych wypadków, narzędzia szybkiej oceny skutków uwolnienia produktów radioaktywnych i wspólna stopniowana metodologia reagowania, które umożliwiają natychmiastową, zorganizowaną i niezawodną ocenę rozwoju sytuacji i uwolnień do atmosfery, mogą być wdrożone w dowolnym centrum zarządzania kryzysowego”, dodaje Devol-Brown.
Rzeczywiste scenariusze
Konsorcjum opracowało bazę danych obejmującą ponad 100 opisów różnych scenariuszy wypadków jądrowych, które zawierają także ogólną koncepcję basenu wypalonego paliwa oraz ocenę uwalniania do atmosfery, dokonaną przez partnerów projektu przy użyciu kodów referencyjnych, która może być zastosowana w odniesieniu do czterech różnych technologii wykorzystywanych w europejskich elektrowniach jądrowych. Te cztery technologie to reaktor wodny ciśnieniowy, reaktor wodny wrzący, wodno-wodny reaktor energetyczny i reaktor jądrowy ciężkowodny CANDU. „Partnerzy projektu dołączyli także zestaw danych dotyczących uwalniania do atmosfery produktów radioaktywnych w standardowym formacie (międzynarodowy standard wymiany informacji radiologicznych – standard IRIX), aby umożliwić połączenie ich z innymi inicjatywami skupiającymi się na transporcie w atmosferze, ocenie skutków radiologicznych i asymilacji danych”, wyjaśnia Devol-Brown. Koordynatorka projektu przekazała bazę danych dotyczących scenariuszy poważnych wypadków Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej. Ponadto opracowano obiecujące metody probabilistyczne oparte na sieciach bayesowskich, które stanowią uzupełnienie metod deterministycznych i narzędzi wykorzystywanych do diagnozowania wypadków. Metoda 3D3P i rozszerzona wersja PERSAN, deterministycznego narzędzia wykorzystywanego w sytuacjach awaryjnych, zostały wdrażane w centrum zarządzania kryzysowego francuskiego Instytutu Ochrony Radiologicznej i Bezpieczeństwa Jądrowego. Rozszerzona wersja RASTEP, probabilistycznego narzędzia zarządzania sytuacjami kryzysowymi, jest na co dzień używana przez Szwedzki Urząd ds. Bezpieczeństwa Promieniowania i została opracowana we współpracy z firmą Lloyd’s Register.
Przeszłe i przyszłe działania
W maju 2018 roku konsorcjum projektu zorganizowało sesję szkoleniową dotyczącą rozszerzonych narzędzi i metod, a także udostępniło ćwiczenia pozwalające na wdrożenie ulepszonych narzędzi PERSAN i RASTEP oraz zastosowanie i zatwierdzenie wspólnej metodologii. Pierwsze ćwiczenie, które miało miejsce w grudniu 2018 roku, dotyczyło najlepszego sposobu obliczania przypadkowych uwolnień do atmosfery. Drugie ćwiczenie odbyło się w lutym 2019 roku i obejmowało metody zarządzania sytuacją i ochrony ludności podczas wypadku jądrowego. Projekt już się zakończył, dlatego twórcy planują zorganizować kilka różnych wydarzeń, które miałyby na celu dalsze wzmacnianie współpracy między partnerami. Obejmowałyby one szkolenia operacyjne dotyczące każdego rodzaju elektrowni jądrowej i basenów wypalonego paliwa jądrowego oraz nową serię testów porównawczych wykorzystujących scenariusze związane z basenami wypalonego paliwa jądrowego i parametrami źródła. Udostępniona zostałaby również nowa seria ćwiczeń mających na celu ochronę ludności w czasie katastrof jądrowych, na które składałyby się scenariusze o wysokim stopniu realizmu.
Słowa kluczowe
FASTNET, elektrownia jądrowa, uwolnienia do atmosfery, basen wypalonego paliwa, promieniowanie, wypadek jądrowy, narzędzia do szybkiej oceny skutków uwolnienia produktów radioaktywnych, metodologia, PERSAN, RASTEP, IRIX
