Szmaragdowe miasta: Ekologiczne rozwiązania, które zazielenią betonową miejską dżungle
Łączna powierzchnia miast na świecie ma w ciągu następnych dziesięcioleci dramatycznie się powiększyć, zajmując miejsce gruntów uprawnych i przynosząc negatywne konsekwencje mieszkańcom i środowisku. Niska jakość powietrza, powodzie, susze, fale upałów, utrata bioróżnorodności i zjawisko miejskiej wyspy ciepła to tylko niektóre z poważnych skutków niekontrolowanego rozrastania się miasta. Obiecującym pomysłem jest wprowadzanie rozwiązań opartych na zasobach przyrody (ang. nature-based solution, NBS) – koncepcji zainspirowanych naturą i realizowanych po to, by wyeliminować problemy społeczne i dotyczące środowiska. Celem finansowanego przez UE projektu URBAN GreenUP jest stawienie czoła wymienionym wyzwaniom. W ramach inicjatywy koordynowanej przez Centrum Technologii CARTIF 25 partnerów z dziewięciu krajów pracuje wspólnie nad nową strategią, która pozwoli na szersze włączanie przyrody do planów zagospodarowania miasta. „Renaturyzacja planowania przestrzeni miejskiej to nowa idea, która proponuje zieloną transformację miast polegającą na wdrażaniu rozwiązań NBS”, wyjaśnia koordynator projektu Raúl Sánchez.
Ekologiczne rozwiązania dopasowane do potrzeb miast
Uczestnicy projektu URBAN GreenUP opracowali cyfrowe narzędzie pomagające władzom, planistom miejskim i mieszkańcom w identyfikowaniu rozwiązań NBS, które najlepiej spełniają potrzeby ich miasta. Narzędzie jest bezpłatne i dostępne na stronie internetowej projektu URBAN GreenUP. Narzędzie rekomenduje rozwiązania, uwzględniając możliwości danego miasta i wyzwania, z którymi się ono mierzy. Użytkownik jest najpierw proszony o wskazanie trzech problemów swojego miasta w maksymalnie trzech obszarach (przedmieściach, dzielnicach, zlewniach), a następnie musi odpowiedzieć na pytania, które określą ekologiczny potencjał miasta. Na tej podstawie narzędzie przedstawia listę możliwych do wprowadzenia rozwiązań opartych na zasobach przyrody, które odpowiadają wskazanym problemom urbanistycznym, a także czynniki decydujące o powodzeniu miasta w zazielenianiu jego przestrzeni, by potwierdzić realność zaproponowanych rozwiązań. Narzędzie jest obecnie w końcowym etapie projektowania. „Narzędzie proponuje rekomendacje, które powinny pomóc władzom i mieszkańcom w wyborze odpowiednich rozwiązań NBS, i uwzględnia zarówno możliwości miasta, jak i oczekiwane wyniki. Może ono również pomóc użytkownikowi w zrozumienie tego, co trzeba zapewnić, by wdrożyć dane rozwiązanie NBS, i pokazuje liderom, z jakimi inwestycjami wiąże się wprowadzenie danego pomysłu w mieście”, wyjaśnia Sánchez.
Udostępnione katalogi
Narzędzie NBS Selection Tool przedstawia rozwiązania zebrane w publikacji URBAN GreenUP NBS Catalogue. Jej celem jest szybsze upowszechnienie strategii URBAN GreenUP na świecie poprzez dostarczenie miastom z różnych zakątków Ziemi wiarygodnych wskaźników dotyczących tego, jak wykorzystywać przyrodę do walki z wyzwaniami urbanistycznymi. W ramach projektu opublikowano dotąd dwa takie katalogi: NBS Catalogue, przedstawiający rozmaite rozwiązania techniczne wdrażane przez pionierskie miasta, i Climate Change Challenges Catalogue, który ułatwia miastom analizę wyzwań i ich oddziaływania.
Demonstracyjne realizacje
Działania związane z projektem są prowadzone w trzech pionierskich miastach: Valladolid (Hiszpania), Liverpoolu (Zjednoczone Królestwo) i Izmirze (Turcja). Bezpośrednio z ich doświadczeń będą z kolei czerpać następujące miasta: Mantua (Włochy), Ludwigsburg (Niemcy), Medellin (Kolumbia), Chengdu (Chiny) i Binh Dinh-Quy Nhon (Wietnam), które na tej podstawie opracują własne plany renaturyzacji przestrzeni miejskiej. Rozwiązania oparte na zasobach przyrody wskazane podczas projektu URBAN GreenUP podzielono na cztery kategorie: urbanizacja poprzez renaturyzację, pojedyncza infrastruktura zielona, interwencje wodne i działania nietechniczne. Według planów w toku projektu w trzech miastach pionierskich ma zostać wdrożonych ponad 100 rozwiązań opartych na zasobach przyrody. Jako przykłady można wymienić ekologiczne ścieżki dla pieszych i rowerzystów, pływające ogrody, parki przeznaczone do podtapiania, zrównoważone systemy ściekowe, zielone dachy i elewacje, dachy dla owadów zapylających, zielone konstrukcje zacieniające i miejskie zlewnie leśne. W 2018 roku uczestnicy URBAN GreenUP promowali ideę powstania manifestu w sprawie współpracy na rzecz rozwiązań opartych na zasobach przyrody, którego celem jest renaturyzacja miast bazująca na współpracy i wsparciu projektów Komisji Europejskiej w zakresie rozwiązań opartych na zasobach przyrody. Projekt ma potrwać do 2022 roku.
Słowa kluczowe
URBAN GreenUP, miasta, katalog, renaturyzacja, zielone rozwiązania, rozwiązania oparte na zasobach przyrody, planowanie przestrzeni miejskiej, środowisko, cyfrowe narzędzie
