WYZNACZANIE TRENDÓW W NAUCE: Poznaliśmy największy sekret Stonehenge
Po wielu latach prac naukowcom udało się w końcu znaleźć odpowiedź na jedno z najstarszych pytań dotyczących Stonehenge, słynnego pomnika w południowej Anglii: skąd wzięły się słynne głazy nazywane sarsenami, użyte do zbudowania tego prehistorycznego cudu? Nowe odkrycie kończy tę trwającą od stuleci debatę. Według badania, którego wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie „Science Advances”, źródłem pochodzenia głazów jest las West Woods, znajdujący się w obszarze znanym pod nazwą Marlborough Downs, zlokalizowanym około 25 kilometrów na północ od słynnego pomnika. Sarseny zostały ustawione w tamtym miejscu około 2 500 lat p.n.e. Sarseny są miejscowymi piaskowcami. Z kolei megality stanowią olbrzymie stojące głazy o wysokości do 9 metrów i masie sięgającej nawet do 30 ton. Nowe wyniki badań stanowią potwierdzenie teorii zakładającej, że kamienie te zostały przywiezione do Stonehenge mniej więcej w tym samym czasie.
Mamy parę
Dokonanie tego odkrycia było możliwe tylko dzięki brakującemu elementowi Stonehenge, który został odstawiony na miejsce w 2019 roku, po jego usunięciu podczas wykopalisk archeologicznych w 1958 roku. Do czasu jego zwrotu po przeszło 60 latach nikt nie wiedział, gdzie znajduje się ten kamień. Zespół badawczy zbadał jego fragmenty w celu ustalenia geochemicznego „odcisku palca” sarsenu, z którego został pozyskany głaz. Uzyskana sygnatura została dopasowana do piaskowca pozostałego w lesie West Woods oraz do 50 z 52 pozostałych sarsenów składających się na pomnik. Analiza składu chemicznego wykazała, że charakteryzują się one podobnym składem chemicznym i pochodzą z tego samego obszaru. „Wykorzystanie metod naukowych na miarę XXI wieku, by skutecznie zbadać element neolitycznej przeszłości i znaleźć odpowiedź na pytanie, które od wieków spędzało sen z powiek archeologom, było naprawdę ekscytujące”, stwierdził główny autor badania, prof. David J. Nash z angielskiego Uniwersytetu w Brighton w wywiadzie z BBC. „Stwierdziliśmy, że każda ze skał charakteryzowała się różną sygnaturą geochemiczną, jednak dopiero możliwość przetestowania zwróconego rdzenia pozwoliła nam określić pochodzenie sarsenów, z których zbudowano Stonehenge”.
Odkrywanie tajemnic głazów
Susan Greaney, współautorka badania oraz starsza historyczka nieruchomości, działająca w organizacji pozarządowej English Heritage, dodała: „Możliwość dokładnego określenia miejsca, z którego budowniczowie Stonehenge pozyskiwali materiały 2 500 lat przed naszą erą, jest naprawdę fascynująca. Mieliśmy co prawda pewne podejrzenia i domyślaliśmy się, że sarseny, z których zbudowano Stonehenge, pochodzą z Marlborough Downs, nie mieliśmy jednak pewności. Co więcej, biorąc pod uwagę fakt, że tego rodzaju głazy występują na terenie całego hrabstwa Wiltshire, mogły w zasadzie pochodzić z każdego miejsca. Budowniczowie poszukiwali największych kamieni, jakie mogli znaleźć – w związku z tym założenie, że pozyskiwali je tak blisko, jak to było możliwe, jest w tym wypadku logiczne”. Obecnie do rozwiązania pozostaje jeszcze jedna tajemnica – skąd pochodzą ostatnie dwa głazy. „Może to być przypadek, możemy mieć także do czynienia z sytuacją, w której obecność głazów z innego miejsca wskazuje na współpracę z innymi społecznościami budowniczych, pozyskującymi swoje materiały z innych części krajobrazu”, wyjaśnia artykuł. „Mam nadzieję, że nasze odkrycie pozwoli ludziom lepiej zrozumieć, jak wielkim przedsięwzięciem była budowa Stonehenge”, powiedział prof. Nash w wywiadzie udzielonym agencji Reuters.
Słowa kluczowe
Stonehenge, sarsen, kamień, piaskowiec, megalit, West Woods, Marlborough Downs