W poszukiwaniu lekarstwa na dengę
Wirus dengi przenoszony jest przez komary i może wywoływać chorobę powszechnie znaną jako denga. Wirus ten występuje w rejonach zwrotnikowych i podzwrotnikowych, w ponad 130 różnych krajach. Oznacza to, że prawie połowa ludności na świecie narażona jest na jego działanie. Każdego roku stwierdza się ponad 390 milionów zakażeń. Chociaż u większości zakażonych pojawiają się jedynie łagodne objawy, u ponad 500 000 rozwija się ciężka choroba, która może prowadzić do śmierci. Prognozy wskazują, że rosnące temperatury, urbanizacja i podróże międzynarodowe przyczyniają się do rozprzestrzeniania wirusa i wzrostu jego wskaźnika zakażeń, czyniąc potrzebę wynalezienia skutecznej szczepionki i leku jeszcze bardziej pilną. Finansowany ze środków UE projekt FINDER stanął na czele działań mających na celu walkę z tym problemem. „Nasz projekt skupia się na poszukiwaniu nowych związków przeciwwirusowych, które mogłyby zostać wykorzystane w walce z wirusem dengi”, mówi Andrea Brancale, profesor chemii farmaceutycznej na Cardiff University. „Zainteresowaliśmy się tym konkretnym wirusem, ponieważ istnieje pilna, niezaspokojona potrzeba stworzenia terapii lub skutecznej szczepionki”. Badania przeprowadził stypendysta działania „Maria Skłodowska-Curie” Giulio Nannetti.
Bardzo obiecujące rezultaty
W toku badań realizowanych przez zespół Brancale we współpracy z naukowcami z Uniwersytetu Padewskiego wykorzystano połączenie metodologii projektowania leków wspieranego komputerowo, narzędzi biochemicznych i badań skuteczności przeciwwirusowej opartych na komórkach. Większość badań w tej dziedzinie skupia się na projektowaniu tradycyjnych inhibitorów enzymatycznych. Projekt FINDER wyróżnia się na ich tle, ponieważ proponuje niekonwencjonalne podejście obierające za cel interakcje pomiędzy dwoma białkami wirusowymi. „Podejście zakładające obieranie za cel interakcji białko-białko jest już powszechnie wykorzystywane w onkologii, ale w dziedzinie projektowania związków przeciwwirusowych wciąż pozostaje niezbadane”, wyjaśnia Brancale. „Pod tym względem nasz projekt jest więc jedną z pierwszych prób stworzenia związków przeciwko dendze, których celem jest interakcja białko-białko”. Następnie zespół projektu FINDER rozpoznał grupę cząsteczek atakujących interakcje białko-białko, które mogą być skuteczne przeciwko wirusowi dengi. „Uzyskaliśmy bardzo obiecujące wyniki, które zostaną wykorzystane w naszych przyszłych badaniach”, dodaje Brancale.
Prace w toku
Chociaż projekt FINDER dobiegł już końca, prace nadal trwają. „Myślę, że mamy wyjątkową szansę, aby rozwinąć nasze badania, które pomogą w pracach nad lekami przeciwwirusowymi atakującymi interakcje białko-białko”, podkreśla Brancale. Naukowcy pracują obecnie nad publikacją pierwszych wyników projektu. Niedawno zaprezentowali je podczas takich konferencji jak Międzynarodowa Konferencja Wirusologiczna w Baltimore (Stany Zjednoczone), 7. Europejski Kongres Wirologiczny w Rotterdamie (Królestwo Niderlandów) i 4. Letnia Szkoła w Zakresie Innowacyjnych Metod Identyfikacji Substancji Przeciwwirusowych w Cagliari (Włochy). Zespół stara się także ustalić, czy istnieje możliwość dalszego rozwoju niektórych związków, mając na celu ich komercjalizację.
Słowa kluczowe
FINDER, wirus dengi, denga, interakcja białko-białko, związki przeciwwirusowe, leki przeciwwirusowe