Zaawansowane narzędzia analityczne pomagają badaczom w lepszym zrozumieniu zmian społecznych zachodzących w całej Europie
W społeczeństwach europejskich zachodzą różnorodne zmiany społeczne dotyczące chociażby definicji rodziny, wahań wskaźnika dzietności, obniżania się wskaźników umieralności na skutek wzrostu długowieczności czy braku stabilności gospodarczej i społecznej. Ponadto zjawiska takie jak migracja i starzenie się społeczeństw są źródłem dalszych wyzwań, ale i możliwości. W ciągu ubiegłego dziesięciolecia europejscy badacze cierpliwie budowali obszerne bazy danych oraz spisy ludności, by móc śledzić, a ostatecznie również analizować te przełomowe zmiany. „Opracowanie długookresowych podłużnych baz danych oraz metod analizy cyklu życia i aspektów międzypokoleniowych wyzwoliło dynamiczny rozwój badań w tym obszarze”, mówi Diego Ramiro Fariñas, dyrektor Instytutu Ekonomii, Geografii i Demografii w Hiszpanii. Celem finansowanego ze środków UE projektu LONGPOP realizowanego w ramach Innowacyjnych Sieci Szkoleniowych działania „Maria Skłodowska-Curie” było dążenie do lepszego zrozumienia pozyskanych już obszernych danych. Badaczom chodziło przede wszystkim o dokonanie analizy i poznanie przyczyn i konsekwencji kryjących się za szybkim tempem zmian krajobrazu społecznego w całej Europie. Zajęli się oni również budową platformy szkoleniowej, aby umożliwić zwiększenie liczby badaczy korzystających z tych ogromnych baz danych. Dzięki projektowi LONGPOP powstała i została wzmocniona ogólnoeuropejska sieć, pozwalająca badaczom dzielić się doświadczeniem i wiedzą oraz podejmować wspólne działania nad połączonymi projektami badawczymi, a tym samym realizować założone cele.
Nowe metody analizy danych
Analiza tak dużych podłużnych rejestrów i danych administracyjnych, które w coraz większej ilości generują agencje statystyczne, zależała od zaawansowanej eksploracji danych oraz technik analitycznych i statystycznych. „Stało się dla nas jasne, że liczba odpowiednio wyszkolonych uczonych i techników potrafiących przetwarzać tego typu dane była niewystarczająca”, mówi Ramiro. W ramach projektu LONGPOP powstały nowe metody i techniki eksploracji danych, które uwzględniały szereg źródeł danych: począwszy od cyfryzacji i geokodowania map historycznych i spisów ludności, aż po współczesne informacje geograficzne, społeczno-demograficzne i epidemiologiczne lub dane z mediów społecznościowych. „Przykładem zastosowania takich technik jest identyfikowanie wzorców śmiertelności niemowląt w danych historycznych oraz poszukiwanie aktualnych skupisk przestrzennych nowych, pojawiających się w dużych miastach chorób”, mówi Ramiro.
Połączenie zdrowia psychicznego z trudną sytuacją grup społecznych
Badacze analizowali międzypokoleniową transmisję warunków społeczno-gospodarczych, skutki wybuchu epidemii grypy hiszpanki w Madrycie w 1918 roku oraz powiązania pomiędzy poziomem zdrowia populacyjnego a czynnikami środowiskowymi, na przykład zanieczyszczeniem środowiska i falami upałów. „Podkreślamy rosnącą wagę zdrowia psychicznego w starzejącym się społeczeństwie europejskim i dlatego skoncentrowaliśmy się przede wszystkim na związku trudnej sytuacji mieszkańców dzielnic miast z chorobami psychicznymi”, dodaje Ramiro. Wstępne wyniki potwierdziły, że utrzymujące się nierówności wpływają na zdrowie i przeżycie najbiedniejszych i najsłabiej wykształconych mieszkańców miast. Badacze zauważyli związek pomiędzy przestępczością notowaną w poszczególnych dzielnicach a chorobami psychicznymi, zaś skala tego zjawiska była różna w poszczególnych europejskich krajach. Czynniki wywołujące stres we wczesnym dzieciństwie determinują reakcje ludzi na niekorzystne warunki na późniejszym etapie życia. „Wszystkie wyniki naszego badania rzucają nowe, istotne światło na te złożone zależności pomiędzy różnymi zmiennymi społeczno-demograficznymi i epidemiologicznymi, a także mają istotne konsekwencje dla polityk i prewencji”, wyjaśnia Ramiro.
Zachęta dla młodych badaczy
Sieć kompleksowych szkoleń i niezwykle produktywna atmosfera, jaka w niej panuje, okazały się trampoliną do rozwoju kariery naukowej zaangażowanych stypendystów. Dzięki współpracy z innymi podmiotami powiązanymi z projektem większość z nich dokończyło (lub wkrótce dokończy) badania prowadzone w ramach doktoratów, wzięło udział w wielu ważnych konferencjach poświęconych temu obszarowi oraz opublikowało swoje prace we wpływowych czasopismach.
Słowa kluczowe
LONGPOP, społeczeństwo, zmiany, demograficzny, przestępczość, dzielnica, dane, analiza, eksploracja
