Wzmacnianie władzy w sieci, czyli internet narzędziem reżimów autokratycznych
Jakby na to nie patrzeć, trudno jest wytłumaczyć szybki wzrost potęgi Chin. Wprowadzanych w kraju reform rynkowych nie można nazwać socjalistycznymi, ale Komunistyczna Partia Chin (KPCh) nieprzerwanie rządzi krajem twardą ręką. Co więc dzieje się w Chinach? Zdaniem badaczy realizujących finansowany przez UE projekt RESPONSIVENESS, kluczem do rozwiązania tej zagadki jest internet. „Internet ułatwił między innymi rozwój platform e-partycypacji, czyli portali, na których obywatele mogą zgłaszać swoje wnioski i skargi”, mówi Christian Göbel, profesor sinologii na Uniwersytecie w Wiedniu. Jak mówi Göbel, takie platformy internetowe umożliwiają komunikację w obie strony. „Nie są one przeznaczone tylko dla obywateli, którzy za ich pośrednictwem mogą kontaktować się z rządem, ale pozwalają także KPCh odpowiadać obywatelom i nawiązywać z nimi dialog w sposób, który Chińczykom kojarzy się z rządami demokratycznymi”, wyjaśnia badacz. „Tak naprawdę w rankingu e-partycypacji Organizacji Narodów Zjednoczonych Chiny notują lepszy wynik niż średnia europejska”.
Represje? Nic prostszego
Zespół projektu RESPONSIVENESS, realizowanego dzięki wsparciu Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych, postanowił dokładnie zbadać wpływ internetu na relacje pomiędzy państwem a społeczeństwem w Chinach, skupiając się w szczególności na tym, w jaki sposób e-partycypacja wpływa na stabilność społeczną i politykę rządu. „Dzięki pracy nad projektem zdobyliśmy unikalną wiedzę na temat złożonych powiązań pomiędzy partycypacją, represjami i tym, do czego zdolny jest aparat państwowy w Chinach”, dodaje Göbel. Jednym z najbardziej zaskakujących wniosków z badań było to, że e-partycypacja nie tylko ułatwia, ale nawet powoduje stosowanie represji. „Przed erą internetu partia rządząca do pewnego stopnia tolerowała protesty, aktywizm i krytykę, ponieważ takie działania były dla niej źródłem cennych informacji na temat tego, jak odbierają ją obywatele”, dodaje Göbel. „Dziś, gdy tego rodzaju informacje mogą być szybko przekazywane, przetwarzane i monitorowane za pośrednictwem oficjalnych kanałów, rząd jest bardziej skłonny do tego, by karać obywateli za wyrażanie innego zdania, uważanego za nielegalne lub półlegalne”. Naukowcy odkryli również związek pomiędzy e-partycypacją a karaniem. „KPCh wykorzystuje informacje zgromadzone w internecie do karania zachowań, które wcześniej były tolerowane, takich jak korupcja i zawłaszczanie państwa”, zauważa Göbel.
Badania oparte na mediach społecznościowych
Göbel wyjaśnia, że podczas prowadzenia badań musiał postępować bardzo ostrożnie, żeby nie narazić żadnego obywatela Chin na niebezpieczeństwo. „Żeby trzymać się z dala od stosowanej w Chinach technologii monitorowania internetu, zbierałem informacje w chińskich mediach społecznościowych”, tłumaczy badacz. Naukowcy wykorzystali także najnowocześniejsze algorytmy uczenia maszynowego do analizowania dokumentów, postów w mediach społecznościowych i skarg obywateli. „Jestem szczególnie dumny ze zbudowanej przez nas platformy, dzięki której możemy pobierać, klasyfikować i wizualizować informacje z różnych źródeł w czasie rzeczywistym”, dodaje Göbel. „Jeśli ktoś zamieści w mediach społecznościowych post o proteście, istnieje duża szansa, że dowiemy się o tym w niecałą godzinę”. Göbel opublikował niedawno artykuł na temat wykorzystywania danych z mediów społecznościowych do przewidywania prawdopodobieństwa zastosowania represji w oparciu o hasła protestu, liczbę uczestników i jego lokalizację.
Wzmacnianie władzy
Zespołowi projektu udało się pokazać, w jaki sposób reżimy autokratyczne wykorzystują e-partycypację do wzmacniania swojej władzy. „Relacje pomiędzy państwem a społeczeństwem w systemach autokratycznych są często postrzegane jako gry o sumie zerowej”, stwierdza Göbel. „Naszemu zespołowi udało się udowodnić, że partycypacja może tak naprawdę pomagać rządzącym przeciągać na swoją stronę niektórych obywateli i jednocześnie stosować represje wobec innych”. Obecnie Göbel pracuje nad podsumowaniem wyników projektu z zamiarem prezentacji artykułów w kilku wiodących czasopismach i w publikacji akademickiej. Sprawdza także możliwość udostępnienia wyników projektu RESPONSIVENESS na przyjaznej dla użytkowników stronie internetowej.
Słowa kluczowe
RESPONSIVENESS, reżimy autokratyczne, internet, e-partycypacja, Chiny, Komunistyczna Partia Chin, KPCh, media społecznościowe, uczenie maszynowe
