Pomoc osobom cierpiącym na bóle dolnego odcinka kręgosłupa w przestrzeganiu zaleceń terapeutycznych
Przeprowadzone niedawno badanie Global Burden of Disease wykazało, że ból dolnego odcinka kręgosłupa jest najistotniejszym czynnikiem powodującym niepełnosprawność wśród Europejczyków. Po zakażeniach górnych dróg oddechowych, nadciśnieniu tętniczym i kaszlu, ból dolnego odcinka kręgosłupa jest najczęstszym rozpoznaniem ustalanym w ramach podstawowej opieki zdrowotnej. W ponad 85 % tych przypadków bólu dolnego odcinka kręgosłupa nie można w wiarygodny sposób powiązać z żadną konkretną chorobą lub patologią. Ponieważ większość przypadków ma nieswoisty charakter, głównym sposobem radzenia sobie z tym rodzajem bólu jest samokontrola polegająca na wprowadzeniu aktywności fizycznej oraz ćwiczeń siłowych/rozciągających. Ale jak wielu z nas wie, programy ćwiczeń rozciągających mogą być trudne do sumiennej realizacji ze względu na brak informacji zwrotnej i umocnienia w dążeniu do tego celu. Tym problemem zajmie się finansowany ze środków UE projekt selfBACK. Zespół projektu postawił sobie za cel zaprojektowanie i stworzenie systemu wspomagania decyzji przy użyciu aplikacji i urządzenia do noszenia na ciele. Miarą ich powodzenia jest pozytywny odbiór osób korzystających z ich systemu. „Bardzo wysoki poziom zadowolenia użytkowników i zaangażowania w korzystanie z aplikacji selfBACK podczas testów przekroczył nasze najśmielsze oczekiwania i był miłym zaskoczeniem. Podczas 3-miesięcznej obserwacji ponad 70 % uczestników z grupy interwencyjnej korzystało z aplikacji przez ponad połowę tygodni, a wielu z nich kontynuowało korzystanie z aplikacji po zakończeniu badania po 9 miesiącach”, mówi Paul Jarle Mork, koordynator projektu z Norweskiego Uniwersytetu Nauki i Technologii w Trondheim.
Motywacja poprzez pozytywne informacje zwrotne
Aplikacja selfBACK dostarcza cotygodniowych, spersonalizowanych zaleceń w trzech głównych obszarach, które zatwierdzono w aktualnych wytycznych klinicznych: aktywność fizyczna, ćwiczenia siłowe i rozciągające oraz codzienne wiadomości edukacyjne. Aplikacja dostarcza również ogólnych informacji na temat bólu dolnego odcinka kręgosłupa oraz zapewnia dostęp do zestawu narzędzi, np. do wyznaczania celów, odtwarzania utworów w duchu mindfulness, ćwiczeń uśmierzających ból i przypomnień o śnie, które użytkownicy mogą wykorzystać w dogodnym dla siebie momencie w celu samomotywacji. Aplikacja wykorzystuje sztuczną inteligencję w postaci wnioskowania na podstawie analizy przypadku, w szczególności do tworzenia cotygodniowych, spersonalizowanych planów samokontroli. „Tworząc te plany, porównujemy odpowiedzi udzielone w kwestionariuszach dotyczących bólu, funkcjonowania, stylu życia itp., aby znaleźć podobne plany od innych użytkowników, a następnie dostosować je do preferencji nowego użytkownika”, wyjaśnia Kerstin Bach, również pracująca na Norweskim Uniwersytecie Nauki i Technologii, która była kierownikiem projektu i kierownikiem technicznym. System uwzględnia również ostatnie ćwiczenia i aktywność fizyczną użytkownika mierzoną poprzez liczenie kroków. Każdy plan jest prezentowany w aplikacji mobilnej razem z celami i osiągnięciami oraz jasnymi instrukcjami, jak wykonywać ćwiczenia. „A kiedy potrzebne jest motywacyjne »klepnięcie w ramię«, aplikacja wykorzystuje powiadomienia, aby przypomnieć o dostępnych treściach i zachęcić użytkowników do korzystania z nich przez cały tydzień”, mówi Mork, dodając: „Przestrzegając tygodniowych planów samokontroli, użytkownik może zbierać odznaki i nagrody, które są wyświetlane w aplikacji”. System selfBACK zapisuje odpowiedzi udzielone przez każdego użytkownika na pytania zawarte w kwestionariuszu, jego osiągnięcia, ograniczenia i preferencje dotyczące ćwiczeń. Na przykład jeśli użytkownik preferuje określony rodzaj ćwiczeń, system dobierze je spośród ćwiczeń stosowanych przez podobną grupę użytkowników. „Podczas każdej cotygodniowej sesji w aplikacji zadanych zostanie 1–5 pytań dotyczących bólu, ograniczeń lub innych czynników wpływających na postępy, a odpowiedzi posłużą do aktualizacji puli potencjalnych treści dostarczanych użytkownikowi. W porównaniu z innymi podejściami system selfBACK będzie zawsze zaczynał od indywidualnego przypadku i dostosowywał go do użytkownika”.
Testowanie technologii
Skuteczność systemu została poddana ocenie w ramach randomizowanego badania z grupą kontrolną prowadzonego w Danii i Norwegii, w którym za pierwszorzędowy punkt końcowy przyjęto zmniejszenie niepełnosprawności spowodowanej bólem po 3 miesiącach. Uczestnicy badania mieli ukończone 18 lat, występowały u nich nieswoiste bóle dolnego odcinka kręgosłupa oraz posiadali smartfon i dostęp do poczty elektronicznej. Od 8 marca do 14 grudnia 2019 roku do udziału w badaniu rejestrowano spełniające kryteria osoby, które szukały opieki pod kątem bólu w dolnym odcinku kręgosłupa w ramach podstawowej opieki zdrowotnej lub ambulatoryjnego leczenia bólów kręgosłupa. Do randomizowanego badania włączono 461 uczestników. U pacjentów z grupy kontrolnej zastosowano tradycyjne metody opieki. W drugiej grupie poza standardową terapią wykorzystano system selfBACK, włączając w to porady lub leczenie oferowane uczestnikom przez ich lekarzy. Na wizycie kontrolnej po 3 miesiącach u 52 % uczestników korzystających z aplikacji selfBACK w połączeniu ze standardową opieką osiągnięto znaczącą redukcję niepełnosprawności spowodowanej bólem, w porównaniu do zaledwie 39 % w grupie kontrolnej.
Szeroki zakres wiedzy specjalistycznej stojącej za technologią
Projekt selfBACK połączył ekspertów z kilku dziedzin, w tym informatyków, twórców aplikacji, ekspertów z dziedziny medycyny / zdrowia publicznego, fizjologów i psychologów. W procesach opracowywania i projektowania systemu selfBACK zespół wykorzystał podejście mapowania interwencji, które zapewnia systematyczne podejście do opracowywania metody leczenia. Dobra wiadomość dla milionów osób w Europie dotkniętych bólem dolnego odcinka kręgosłupa: duńska firma wprowadzi system selfBACK na rynek. „Aplikacja selfBACK może być dostępna w kilku krajach europejskich do końca 2022 roku”, dodaje Mork.
Słowa kluczowe
selfBACK, ból dolnego odcinka kręgosłupa, aplikacja, samomotywacja, terapia, personalizacja, porady kontekstowe