Promowanie doskonałości w zakresie badań i innowacji na Łotwie Dzięki wsparciu ze strony UE Instytut Fizyki Ciała Stałego Uniwersytetu Łotewskiego zyskał wyższą pozycję w środowisku akademickim i zacieśnił współpracę między sektorem naukowym i przemysłowym. Gospodarka cyfrowa Technologie przemysłowe Przemysł kosmiczny © alphaspirit.it, Shutterstock Ważnym krokiem w budowaniu silnej i dobrze prosperującej gospodarki europejskiej jest zniwelowanie różnic w zakresie badań i innowacji pomiędzy państwami członkowskimi. Rozpoczęty w 2017 roku, finansowany ze środków UE projekt CAMART2 skupił się na Łotwie, a dokładniej na wzmocnieniu pozycji Instytutu Fizyki Ciała Stałego Uniwersytetu Łotewskiego (ISSP UL) jako centrum doskonałości badawczej. Pozytywny wpływ projektu CAMART2 na ISSP UL widać zarówno w jego znacznie zmodernizowanej infrastrukturze, jak i w jego działaniu. Od 2017 roku publikowano więcej artykułów naukowych, a odsetek publikacji ISSP UL w 10 % najczęściej cytowanych publikacjach na świecie wzrósł z 4 % w 2017 roku do 17,5 % w 2020 roku. Dodatkowo stworzono usługi laboratorium o otwartym dostępie, a także nową platformę współpracy i transferu technologii o nazwie Materize, aby udostępnić sektorowi przemysłowemu usługi naukowe związane z innowacyjnymi technologiami materiałowymi. W wyniku projektu CAMART2 powstał również start-up CellboxLabs, zajmujący się opracowywaniem urządzeń mikroprzepływowych i oprzyrządowania do zastosowań w medycynie spersonalizowanej. Badania nad bezprzewodową komunikacją optyczną W ostatnim czasie zespół Laboratorium Percepcji Wzrokowej ISSP UL wziął udział w projekcie Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), badającym możliwość zastosowania optyki adaptacyjnej z odzyskiwaniem fazy w komunikacji między satelitami a stacją naziemną. Partnerzy projektu przeprowadzą testy, aby sprawdzić, czy czujnik czoła fali opracowany przez ISSP UL można wykorzystać do optycznej komunikacji w wolnej przestrzeni (ang. free-space optical communication, FSOC). FSOC wykorzystuje światło rozchodzące się w wolnej przestrzeni do bezprzewodowego przesyłania danych i może umożliwić gigabitową transmisję danych pomiędzy dwoma satelitami lub pomiędzy satelitą a stacją naziemną. Zalety tej metody wyjaśniono w artykule zamieszczonym na stronie projektu CAMART2: „Ponieważ turbulencje atmosferyczne wpływają na prędkość i jakość transmisji danych między stacją naziemną a satelitami, adaptacyjne urządzenia optyczne, takie jak czujnik czoła fali, mogą pomóc w ich zniwelowaniu, zwiększając stabilność transmisji danych”. Konsultant biznesowy projektu CAMART2 Ģirts Ozoliņš z ISSP UL mówi w tym samym artykule: „Dzięki temu projektowi nie tylko nasze laboratorium, ale także ISSP UL rozpoczęło nowy kierunek w badaniach nad technologiami kosmicznymi. Chętnie podzielimy się naszym doświadczeniem i kontaktami, aby każdy, kto ma pomysły i zacięcie technologiczne, mógł ubiegać się o udział w innych projektach ESA. Planujemy dalszy rozwój zastosowań czujnika czoła fali. Dlatego aby przetestować prototyp terminala FSOC w środowisku rzeczywistym (w przestrzeni kosmicznej), planujemy udział w kolejnych naborach projektów ESA, nawiązując współpracę z większymi firmami z branży, takimi jak Thales Alenia, Lockheed Martin i innymi”. Rozważanie przyszłych partnerstw Nowe możliwości współpracy z przedsiębiorstwami pojawiły się, gdy przedstawiciele platformy Materize ISSP UL wzięli udział w Dniach Optyki i Fotoniki, które odbyły się w Turku w Finlandii na początku grudnia 2021 roku. Tematyka programu wydarzenia obejmowała m.in. światłowody, czujniki, materiały wielofunkcyjne, czujniki fizyczne i chemiczne, urządzenia elektrooptyczne, systemy laserowe oraz technologie i oprzyrządowanie optyczne. Podczas wydarzenia przedstawiciele Materize poznali nowych potencjalnych klientów i partnerów, otwierając sobie drogę do przyszłej współpracy z tymi firmami. Projekt CAMART2 (Centre of Advanced Materials Research and Technology Transfer CAMART²) opiera się na długoterminowym partnerstwie strategicznym pomiędzy ISSP UL a szwedzkimi partnerami Królewskiego Instytutu Technologii i Szwedzkich Instytutów Badawczych RISE. Realizacja tego ośmioletniego projektu zakończy się w styczniu 2025 roku. Więcej informacji: strona projektu CAMART2 Słowa kluczowe CAMART2, Łotwa, badania, innowacje, Instytut Fizyki Ciała Stałego Uniwersytetu Łotewskiego, ISSP UL, czujnik czoła fali, przestrzeń kosmiczna
