Przygotowanie na następną pandemię
Grypa hiszpanka zabiła sto lat temu 50 milionów ludzi. Niedawne pojawienie się wirusów SARS, Ebola i Zika przypomniało światu o potencjalnym spustoszeniu, jakie może spowodować pandemia. Ale być może to właśnie pandemia COVID-19 najbardziej wpłynęła na nasze codzienne życie, pomimo wysokiego stopnia rozwinięcia naszego społeczeństwa rzucając na kolana dobrze zarządzane organy służby zdrowia i powodując jak dotąd śmierć około 15 milionów osób. Choć dysponujemy środkami przeciwdrobnoustrojowymi i szczepionkami, ostatnie epidemie obnażyły stopień podatności i nieprzygotowania naszego świata na wysoce zakaźne choroby.
Kompleksowa strategia na rzecz długoterminowego zrównoważenia w walce z pandemiami
Na początku tego samego roku, w którym w chińskim Wuhan wybuchło ognisko COVID-19, rozpoczęto realizację projektu ERINHA-Advance(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Koordynowany przez Europejską infrastrukturę do badania czynników silnie patogennych(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (ang. European Research Infrastructure on Highly Pathogenic Agents, ERINHA) projekt połączył wiodące europejskie obiekty o wysokim stopniu hermetyczności, obejmując swym zakresem 11 ogólnoeuropejskich partnerów z 8 państw członkowskich. Jego głównym celem było zapewnienie powodzenia jedynej w swoim rodzaju europejskiej infrastrukturze do walki z czynnikami silnie patogennymi. Aby projekt ERINHA Advance mógł zrealizować ten ambitny cel, jego zespół stworzył odpowiednie fundamenty, na których można było się oprzeć. Na początek opracował plany działania i strategie mające na celu zwiększenie swoich możliwości dzięki nowym członkom, zacieśnienie współpracy międzynarodowej i kontaktów ze środowiskiem przemysłowym, podpisanie umów o gwarantowanym poziomie usług z członkami oraz wzmocnienie ram ponadnarodowego dostępu do obiektów i usług ERINHA.
Wysoki poziom, wysoka hermetyczność dla patogenów o wysokim stopniu zagrożenia
W czasie trwania projektu grono obiektów o wysokim stopniu hermetyczności (poziom 3 i 4) ERINHA rozszerzono o sześciu nowych członków z 10 krajów i zapewniono do nich dostęp wszystkim badaczom realizującym odpowiednie projekty naukowe. Jonathan Ewbank, dyrektor generalny i koordynator projektu ERINHA-Advance, wyjaśnia znaczenie projektu: „Będąc jedyną tego rodzaju infrastrukturą badawczą w Europie, a nawet na świecie, ERINHA zaspokaja krytyczną potrzebę dostępu do obiektów o wysokim stopniu hermetyczności i pomaga wysunąć UE na prowadzenie w zakresie doskonałości badawczej, konkurencyjności i gotowości do stawienia czoła zagrożeniom związanym z wysoce zakaźnymi chorobami”. Poprzez zapewnienie dostępu do obiektów i usług o wysokim stopniu hermetyczności ERINHA zrealizowano sześć projektów użytkowników. Mikroorganizmy zakaźne są pogrupowane zgodnie z klasyfikacją WHO według ich grupy ryzyka(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Dwa projekty użytkowników przypisane do „grupy ryzyka 4” znacznie poszerzyły wiedzę na temat patofizjologii wirusa Nipah(odnośnik otworzy się w nowym oknie), a także wsparły przedkliniczny rozwój szczepionki poliwalentnej przeciwko wirusom Ebola, Marburg i Lassa. Cztery inne projekty z „grupy ryzyka 3” wybrano po ogłoszeniu pilnego zaproszenia do składania wniosków w odpowiedzi na pandemię COVID-19. Te poświęcone badaniom nad SARS-CoV-2 projekty ukierunkowane były w szczególności na diagnostykę i opracowanie metody leczenia.
Przeszłe wyzwania, przyszła silniejsza ochrona
Pandemia COVID-19 ujawniła krytyczne braki w europejskiej gotowości i reakcji badawczej. Z pozytywnych stron, ERINHA udało się dostosować do sytuacji i szybko zareagować na wyzwania związane z pandemią. Jeśli chodzi o dalsze plany, od lutego 2022 roku ERINHA koordynuje nowe finansowane przez UE działanie: „Integrated Service for Infectious Disease Outbreak research”, ISIDORe(odnośnik otworzy się w nowym oknie), oraz zapewnia bezpłatny dostęp do swoich obiektów i wiedzy specjalistycznej poprzez zaproszenia do składania wniosków w ramach projektu ISIDORe. Ewbank, będący koordynatorem również nowego działania, podsumowuje: „ISIDORe to nowe podejście do badań gotowości na wypadek epidemii w Europie. Wraz z naszymi licznymi partnerami zamierzamy wykazać, że ustanowienie dedykowanego i zintegrowanego portfela usług infrastrukturalnych na potrzeby badań nad chorobami epidemicznymi może znacząco wpłynąć na krajobraz badań nad chorobami zakaźnymi w Europie, a w skali globalnej przyczynić się do zwiększenia gotowości Europy”.
