Hodowla odpornych na zmianę klimatu roślin uprawnych na potrzeby rolnictwa ekologicznego Aby wyżywić rosnącą populację światową w kontekście zmieniających się warunków klimatycznych, celem finansowanego ze środków UE projektu BRESOV było zwiększenie wydajności upraw warzywnych w rolnictwie ekologicznym. Żywność i zasoby naturalne © NDAB Creativity/Shutterstock.com Szacuje się, że do 2050 roku liczebność światowej populacji osiągnie 9,8 miliarda ludzi. W połączeniu ze zmieniającymi się warunkami klimatycznymi stanowi to ogromne, nieuchronne ryzyko dla bezpieczeństwa żywnościowego w XXI wieku. Aby sprostać tym wyzwaniom, sektor rolnictwa ekologicznego musi zarówno wzrastać, jak i ewoluować. W nadchodzących dekadach rolnicy będą potrzebować roślin uprawnych, które zachowają swoją wartość odżywczą i będą w stanie poradzić sobie z wieloma niespotykanymi wcześniej stresorami. Bez nowych, odpornych na zmianę klimatu roślin wielu drobnych rolników w całej UE przestanie prowadzić swoją działalność, ponieważ ich rośliny przestaną produkować nasiona. Zespół projektu BRESOV (Breeding for Resilient, Efficient and Sustainable Organic Vegetable production), który potrwa do kwietnia 2023 roku, pracuje nad odkryciem i uwydatnieniem zasobów genetycznych ekologicznej produkcji roślinnej na potrzeby rolników w całej UE i poza nią. Poprzez programy hodowlane w ramach projektu BRESOV badana jest różnorodność genetyczna trzech ważnych pod względem gospodarczym roślin uprawnych – brokułów, fasoli szparagowej i pomidora – poprawiając ich konkurencyjność pod kątem wykorzystania w rolnictwie ekologicznym. „Ogólnym celem konsorcjum projektu BRESOV jest zwiększenie tolerancji roślin na stresy biotyczne i abiotyczne oraz dostosowanie tych odmian do specyficznych wymagań procesów produkcji ekologicznej i niskonakładowej”, wyjaśnia Ferdinando Branca, profesor nadzwyczajny ogrodnictwa i uprawy kwiatów na Uniwersytecie w Katanii we Włoszech i koordynator projektu BRESOV. Poszukiwania właściwych zasobów genetycznych Aby móc wyhodować jakiekolwiek rośliny odporne na zmianę klimatu, zespół projektu BRESOV musiał znaleźć odpowiednie geny. Konsorcjum zgromadziło szereg kolekcji roślin, w tym wiele różnych morfotypów każdego gatunku. Następnie badacze odczytali i zestawili dane genetyczne każdej z tych roślin uprawnych, aby znaleźć części kodu powiązane z konkretnymi cechami. Cechy te obejmują dobry smak, wysoką wartość odżywczą oraz odporność nie tylko na patogeny i szkodniki, ale także na szereg stresów abiotycznych, takich jak fale upałów i susze. Dzięki tym informacjom zespół projektu BRESOV mógł rozpocząć hodowlę ekologicznych odmian roślin uprawnych, aby sprawdzić ich właściwości w rzeczywistych warunkach. Uzyskanie odporności na zmianę klimatu W ramach serii prób członkowie konsorcjum projektu BRESOV wyhodowali tysiące roślin, w tym populacje miejscowe (rośliny udomowione), linie wsobne, odmiany komercyjne i ich dzikich krewnych. Inne wybrano i wykorzystano ze względu na cechy jakościowe – takie jak kolor, wielkość i strukturę – oraz wartość odżywczą (ilość antyoksydantów, polifenoli i glukozynolanów). Kluczowe wyniki projektu obejmują opracowanie nowych odpornych odmian i gatunków uprawnych, o ulepszonych właściwościach organoleptycznych i odżywczych – mówi Branca. Prace w ramach projektu BRESOV przyczynią się również do rozwoju ekologicznych praktyk rolniczych poprzez zwiększenie produkcji wysokiej jakości nasion ekologicznych. Ponadto zespół opracował zaawansowane narzędzia do kontroli jakości sanitarnej partii nasion organicznych brokułów, fasoli szparagowej i pomidorów. „Wybrane przez nas odmiany trzech branych pod uwagę roślin uprawnych wykazały cenne cechy sensoryczne, odżywcze i nutraceutyczne i pomogą zapewnić bezpieczeństwo żywnościowe w Europie i poza nią”, mówi Branca. Pomoc w zabezpieczeniu przyszłości żywności Konsorcjum projektu BRESOV składa się z 22 partnerów z dziewięciu państw członkowskich UE, a także z członków z Chin, Korei Południowej, Szwajcarii i Tunezji. Wyniki uzyskane dzięki działaniom przeprowadzonym w ramach projektu BRESOV oraz elitarne genotypy roślin uprawnych będą rozpowszechniane do końca projektu oraz podczas konferencji końcowej projektu, przewidywanej na koniec marca 2023 roku. „Mamy nadzieję, że wyniki naszego projektu przyczynią się w znacznym stopniu do rozwoju specyficznych dla danego kontekstu systemów produkcji ekologicznej odpornych na warunki klimatyczne w obliczu zbliżających się scenariuszy zmiany klimatu”, podsumowuje Branca. Słowa kluczowe BRESOV, ekologiczne, rolnictwo, klimat, zmiana, rolnicy, odporne, uprawy, pomidor, hodowla
