Błądzenie myślami: moc stymulacji mózgu
Zjawisko błądzenia i zagubienia się w myślach występuje, gdy przestajemy skupiać się na wykonywanym zadaniu i myślimy o innych rzeczach. Takie odwrócenie uwagi może być celowe, na przykład w sytuacji, gdy świadomie pozwalamy myślom krążyć swobodnie podczas wykonywania prozaicznych i żmudnych czynności. Czasem jednak odbywa się niezamierzenie – wiele osób doświadcza sytuacji, w których przestają skupiać się na swoim bezpośrednim otoczeniu, a następnie zaczynają myśleć o innych rzeczach, a także wspominać lub marzyć. Przeprowadzone badania wskazują jednak, że niezamierzone sytuacje, w których nasze myśli zaczynają błądzić, często towarzyszą zaburzeniom poznawczym i psychopatologiom, w tym depresji i dysforii. Z drugiej strony, umyślne rozmyślania i gubienie się we własnych myślach ma związek z korzystnymi aspektami poznawczymi, takimi jak kreatywność. Ta forma błądzenia myślami jest także skorelowana ze zwiększoną grubością kory przedczołowej – cechą fizyczną, która przekłada się na zaawansowane zdolności poznawcze człowieka.
Markery celowego i niecelowego błądzenia myślami
Wspierany przez program działań „Maria Skłodowska-Curie” (MSCA) projekt CLONESA miał na celu rozwikłanie zawiłych aspektów błądzenia myślami. Zadaniem naukowców było odróżnienie zamierzonych i niezamierzonych form bujania w obłokach. „W badaniu CLONESA skupiliśmy się na odkryciu specyficznych markerów elektrofizjologicznych dla zamierzonego i niezamierzonego błądzenia myślami, odkrywając obiecujące implikacje dla zdolności poznawczych i zdrowia psychicznego”, podkreśla Adriel Martel, stypendysta działań MSCA, od dawna zainteresowany badaniami nad błądzeniem myślami. Pod kierownictwem głównego badacza Antoniego Valero-Cabré zespół z powodzeniem zidentyfikował unikalne markery neurokognitywne – odrębne znaczniki w aktywności elektrycznej mózgu. Markery te mogą rozróżniać skupioną uwagę od zamierzonych lub niezamierzonych stanów błądzenia myślami. Dodatkowo markery, szczególnie te w obrębie pasma częstotliwości theta i alfa, dostarczyły nowych informacji na temat dynamiki uwagi. Odkrycie to pogłębia nasze rozumienie mechanizmów neuronalnych leżących u podstaw wędrówki myśli, wzbogacając dziedzinę neuronauki poznawczej.
Nieinwazyjna stymulacja mózgu: czy może regulować błądzenie myślami?
Zespół badał również nieinwazyjne techniki stymulacji mózgu, które mogłyby modulować procesy neurokognitywne leżące u podstaw błądzenia myślami. Techniki te, wpływając na podstawowe mechanizmy neurokognitywne związane z kontrolą wykonawczą, mają potencjał do korygowania dysfunkcyjnych wzorców aktywności i zwiększania uwagi zarówno u osób zdrowych, jak i dotkniętych schorzeniami neuropsychiatrycznymi. Zespół rozpoczął zakrojone na szeroką skalę badanie mające na celu ustalenie wpływu nieinwazyjnej stymulacji mózgu na neurokognitywne markery kontroli wykonawczej i trwałej uwagi. Naukowcy wykorzystali przezczaszkową stymulację magnetyczną i przezczaszkową stymulację prądem zmiennym wraz z techniką uczenia maszynowego, która wcześniej okazała się sukcesem w zakresie klasyfikacji poziomów świadomości. Umożliwiło to precyzyjną identyfikację markerów neuronowych związanych z różnymi stanami błądzenia myślami. „Nasze przełomowe badania analizują, czy wzorce fal mózgowych można modulować, aby wpływać na różne rodzaje błądzenia myślami”, zapewnia Valero-Cabré. Obiecujące wstępne wyniki wzmacniają pierwotną hipotezę, podkreślając potencjał nieinwazyjnych technik stymulacji mózgu w regulowaniu błądzenia myślami. W miarę postępów prac nad badaniem CLONESA zespół jest gotowy do zakończenia tego badania i dalszego rozwoju nieinwazyjnych interwencji opartych na stymulacji mózgu w celu regulacji uwagi i błądzenia myślami. „Nasze dalsze badania nad potencjałem nieinwazyjnych technik stymulacji mózgu w celu regulacji różnych rodzajów błądzenia myślami są obiecujące dla opracowania innowacyjnych podejść terapeutycznych w celu zwiększenia wydajności poznawczej i zajęcia się zaburzeniami uwagi”, podsumowuje Valero-Cabré.
Słowa kluczowe
CLONESA, błądzenie myślami, nieinwazyjna stymulacja mózgu, markery neurokognitywne, przezczaszkowa stymulacja magnetyczna, przezczaszkowa stymulacja prądem zmiennym, uczenie maszynowe
