Nanotechnologia premium przeciwko rakowi
Unikalne właściwości materiałów nanostrukturalnych sprawiają, że są one cennymi sprzymierzeńcami w walce z rakiem. Ich zastosowanie ułatwia wysoce wydajne dostarczanie leków i umożliwia zastosowanie wykrywania molekularnego w diagnostyce, obrazowaniu multipleksowym i konstruowaniu urządzeń terapeutycznych wykorzystywanych w miejscu opieki nad pacjentem. W ramach finansowanego przez Unię Europejską projektu NANO4TARMED utworzono interdyscyplinarny klaster naukowy zajmujący się podstawową kwestią dostarczania leków przeciwnowotworowych w oparciu o nanotechnologię. Konsorcjum opracowało nanoplatformy, które oprócz nowo opracowanego leku na bazie platyny, będą również zawierać etykiety optyczne lub plazmoniczne umożliwiające śledzenie tych nanoplatform in vivo, a także nadające się do celów diagnostycznych oraz monitorowania postępu choroby i jej leczenia.
Nowe kierunki potencjału przeciwnowotworowego nanoplatform
NANO4TARMED jest owocem współpracy Regionalnego Centrum Zaawansowanych Technologii i Materiałów Uniwersytetu Palackiego w Ołomuńcu w Czechach, laboratorium Uniwersytetu Maynooth w Irlandii oraz Instytutu Nauki i Technologii Ceramiki, będącego częścią Narodowej Rady ds. Badań Naukowych we Włoszech. „Z powodzeniem stworzyliśmy działające konsorcjum naukowe, w ramach którego wymieniamy się studentami, wiedzą i najlepszymi praktykami”, wyjaśnia koordynator projektu Václav Ranc. Naukowcy na wczesnym etapie kariery zaangażowani w projekt zostali wybrani na podstawie dokumentu zawierającego kryteria selekcji, opracowanego i uzgodnionego przez radę sterującą, w oparciu o przejrzystą ocenę doświadczenia, CV, listów motywacyjnych i umiejętności. „Głównym celem było ustanowienie działającego konsorcjum naukowego, w ramach którego młodzi naukowcy oraz personel badawczy i zarządzający otrzymaliby zasadnicze przeszkolenie w zakresie pisania artykułów naukowych i propozycji projektów, ale przede wszystkim w zakresie transferu technologii oraz pracy z liniami komórkowymi i syntezy leków na bazie platyny”, wyjaśnia Ranc. „Jednak konsorcjum osiągnęło również niezwykłe wyniki w zakresie prac naukowych w dziedzinie systemów dostarczania leków w leczeniu kostniakomięsaka, co również jest ważne, ponieważ jest to główny powód, dla którego je utworzyliśmy”. Kostniakomięsak jest jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych u dzieci i młodych dorosłych w UE. Skoncentrowano się na opracowaniu ukierunkowanego systemu dostarczania leków w celu zwiększenia skuteczności leczenia i zminimalizowania jego skutków ubocznych. Nowa nanoplatforma została oparta na wykorzystaniu nanocząstek tlenku grafenu zdolnych do dostarczania leków przeciwnowotworowych na bazie platyny, które również zostały opracowane w ramach NANO4TARMED. Zespół z powodzeniem przetestował jej działanie na modelach komórek nowotworowych 2D i 3D, prowadząc jednocześnie dalsze prace nad zwiększeniem funkcjonalności nanomateriału 2D przy użyciu biokompatybilnych polimerów, kompleksów na bazie platyny i większej liczby związków przeciwnowotworowych.
Zaawansowane badania naukowe na rzecz skutecznej praktyki farmaceutycznej
„Podejścia i protokoły opracowane w ramach projektu NANO4TARMED zostaną w idealnym przypadku wdrożone do procesu opracowywania leków na poziomie firm farmaceutycznych, co zaowocuje nowymi lekami o zwiększonej skuteczności terapeutycznej i zminimalizowanych skutkach ubocznych”, podkreśla Ranc. Aby to osiągnąć, naukowcy koncentrują się obecnie na rozpowszechnianiu wyników projektu NANO4TARMED za pośrednictwem mediów społecznościowych, gazet, seminariów, publikacji naukowych i konferencji związanych z dostarczaniem leków. Kolejne kroki zespołu skupiają się na rozwoju platform teranostycznych do podawania leków na bazie platyny w połączeniu z doksorubicyną z możliwością śledzenia za pomocą etykiet fluorescencyjnych lub plazmonicznych. „Organizujemy również okrągły stół z firmami farmaceutycznymi, aby dalej rozpowszechniać nasze wyniki. Ponadto omówimy potencjalne przyszłe wdrożenie niektórych z naszych strategii w komercyjnym opracowywaniu leków”, podsumowuje Ranc.
Słowa kluczowe
NANO4TARMED, dostarczanie leków, nanoplatforma, nanotechnologia, leczenie przeciwnowotworowe, platformy teranostyczne, kostniakomięsak
