Kompleksowe mapowanie i ocena prawa autorskiego do treści cyfrowych
Prawo autorskie odgrywa kluczową rolę w ochronie praw twórców i służy jako zachęta ekonomiczna dla przedstawicieli sektorów kultury i kreatywności, zwłaszcza w epoce cyfrowej. Mimo to w systemie prawa autorskiego do treści cyfrowych istnieją pewne luki, które uniemożliwiają pełne wykorzystanie jego potencjału. Aby udoskonalić system i postępować zgodnie ze strategią jednolitego rynku cyfrowego, Unia Europejska musi dysponować solidnymi danymi, które pozwolą na podejmowanie właściwych decyzji politycznych. W odpowiedzi na tę potrzebę powstał projekt reCreating Europe, którego celem było pozyskanie informacji na temat wymogów, na których powinny oprzeć się zrównoważone ramy regulacyjne dotyczące dla prawa autorskiego do treści cyfrowych. „Pomimo wagi prawa autorskiego do treści cyfrowych, wciąż daleko nam do pełnej wiedzy i zrozumienia kluczowych czynników i mechanizmów, które wpływają na ich obecne funkcjonowanie, a także na sukces lub porażkę w osiąganiu celów promowania kreatywności i różnorodności kulturowej, zapewniania autorom odpowiedniego wynagrodzenia oraz ułatwiania dostępu do produktów i usług kulturalnych i kreatywnych oraz ich dystrybucji”, twierdzi Caterina Sganga, koordynatorka projektu reCreating Europe.
Prawo autorskie do treści cyfrowych w UE i jego wpływ na rynki
Zespół projektu reCreating Europe przeprowadził skrupulatne badania w celu stworzenia ponadnarodowych map stanu prawa autorskiego i praktyk w całej UE, między innymi na podstawie ankiet wśród interesariuszy i ich zaangażowania, opracowując zalecenia dotyczące polityki i najlepsze praktyki. Badacze skoncentrowali się na pięciu grupach interesariuszy: autorach i wykonawcach, użytkownikach i grupach szczególnie wrażliwych, sektorach kreatywnych, instytucjach dziedzictwa kulturowego i pośrednikach. W ramach projektu przeprowadzono kilka ankiet, aby zrozumieć rynki kulturalne i kreatywne, pozyskując informacje bezpośrednio od szerokiego grona podmiotów: muzyków, fotografów, projektantów, aktorów, scenarzystów, autorów, dziennikarzy i innych interesariuszy. Respondenci opowiedzieli o swoich doświadczeniach związanych z cyfryzacją treści kultury, umowami i prawem autorskim, kształtowaniem się dochodów w ostatnich latach, konkurencją ze strony podmiotów wykorzystujących sztuczną inteligencję i innymi zjawiskami rynkowymi. Projekt reCreating Europe zwrócił również szczególną uwagę na podmioty zwykle pomijane, takie jak osoby niepełnosprawne, mniejszości i sektory niszowe. W ramach projektu opracowano platformę internetową, aby przybliżyć wszystkim zainteresowanym stronom zagadnienie unijnego prawa autorskiego. Zawiera ona porady na temat tego, jakie utwory są chronione prawem autorskim, w jaki sposób można z nich korzystać zgodnie z prawem, w jaki sposób właściciele praw mogą wykorzystywać swoje własne prace oraz jakie kroki należy podjąć, aby wyegzekwować swoje prawa. Dostęp do kultury to kolejny podstawowy cel zrównoważonego prawa autorskiego, które obejmuje dostępność dla osób z niepełnosprawnościami i grup szczególnie wrażliwych, ochronę dziedzictwa kulturowego oraz demokratyczną i zróżnicowaną ofertę treści dostępnych w sieci. „Zrozumienie oddziaływania prawa autorskiego na różne aspekty ma zasadnicze znaczenie dla kształtowania prawa autorskiego w sposób zgodny z wartościami UE i politykami kulturalnymi”, twierdzi Sganga.
Sztuczna inteligencja w kontekście prawa autorskiego do treści cyfrowych
Ze względu na to, że sztuczna inteligencja jest nieustannie rozwijana, jej wpływ na prawo autorskie do treści cyfrowych stanowi duże wyzwanie dla całego sektora. W ramach projektu badacze dokonali przeglądu istniejących technologii SI i wytworzonych przez nie treści kreatywnych, a także ocenili zalety i wady przyznawania sztucznej inteligencji praw własności intelektualnej. Według autorów badania, branże kulturalne i kreatywne dotknięte w największym stopniu przez rozwój sztucznej inteligencji, w tym producenci treści audiowizualnych oraz dziennikarze, wymagają większej uwagi ze strony decydentów. Projekt proponuje ustanowienie jasnego związku między art. 17 dyrektywy UE w sprawie prawa autorskiego, który dotyczy korzystania z treści chronionych prawem autorskim na platformach internetowych, aktem o usługach cyfrowych i aktem w sprawie sztucznej inteligencji.
Słowa kluczowe
reCreating Europe, SI, prawo autorskie do treści cyfrowych, branża kreatywna, własność intelektualna, treści chronione prawem autorskim
