Młodzież z Europy i Ghany korzysta na mobilności
Wielu młodych ludzi ma za sobą doświadczenie migracji, podczas gdy inni zostali w kraju pochodzenia, gdy ich rodzice wyemigrowali za granicę. Niewiele wiadomo o średnioterminowych skutkach migracji odczuwanych przez młodych ludzi na globalnej Północy i Południu. Wynika to po części z faktu, że analizy wzorców mobilności młodych ludzi bazowały do tej pory na binarnej definicji „migracji”: albo dana osoba zmienia kraj zamieszkania raz, albo nie jest migrantem. Projekt MO-TRAYL stanowi próbę wypełnienia tej luki w wiedzy, aby zapewnić nauczycielom, pracownikom socjalnym i decydentom edukacyjnym odpowiednie informacje. „Liczymy, że uda nam się zachęcić praktyków do bardziej kreatywnego myślenia”, mówi Valentina Mazzucato, profesor globalizacji i rozwoju na Uniwersytecie w Maastricht. W ramach wspieranego przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych projektu MO-TRAYL prowadzono prace w trzech europejskich miastach – Antwerpii, Hamburgu i Hadze – oraz w kilku miastach Ghany – Akrze, Kumasi i Sunyani. „Wybraliśmy Ghanę ze względu na fakt, że w Europie mieszka wiele osób z tego kraju. Chcieliśmy zrozumieć, w jaki sposób w różnych europejskich kontekstach podchodzi się do kwestii możliwość podróżowania młodych ludzi do ojczyzny. Dzięki skupieniu się na jednym kraju pochodzenia mogliśmy przeanalizować to zagadnienie z pominięciem różnic kulturowych, które stały by się istotne, gdybyśmy objęli badaniem więcej grup”, wyjaśnia Mazzucato. W projekcie przyjrzano się także młodym Ghanijczykom, których rodzice migrowali, ale którzy sami pozostali w kraju pochodzenia. „Jest to ważna grupa, którą powinniśmy zbadać, jeśli chcemy zrozumieć wpływ mobilności na młodych ludzi. Wynika to z faktu, że migracja rodziców oznacza także wiele zmian (na przykład zmianę szkoły czy przeprowadzkę do innego gospodarstwa domowego bądź do innej miejscowości) dla dzieci, które pozostają w kraju zamieszkania”, dodaje badaczka.
Pełny obraz skutków migracji
Zespół Mazzucato przeprowadził zarówno badania etnograficzne, jak i ankietowe. W przypadku pierwszego z nich uczona i członkowie jej zespołu wybrali uczestników badania w europejskich miastach – w tym celu zamieszkali w badanych dzielnicach i starali się zdobyć zaufanie liderów społeczności, nauczycieli itp. Nawiązali nieformalną znajomość z wymaganą liczbą osób w wieku od 15 do 25 lat mieszkających w miastach docelowych i charakteryzujących się mieszanymi wzorcami mobilności. W Ghanie młodych uczestników wybrano z próby złożonej z uczniów szkół średnich, z którymi badacze pracowali w ramach wcześniejszego badania. Wszyscy uczestnicy musieli wyrazić zgodę na udział w badaniu, a w przypadku osób poniżej 16. roku życia wymagana była zgoda rodziców. W projekcie przeprowadzono również ankietę wśród uczniów w miastach europejskich w grupie losowo wybranych szkół.
Migracja jako atut dla młodych ludzi i całego społeczeństwa
Projekt dowiódł, że uważana wcześniej za „bierną” grupa dzieci, których rodzice wyemigrowali i pozostawili je w kraju ojczystym, jest w rzeczywistości zaskakująco mobilna. „W piśmiennictwie fachowym tych młodych ludzi traktuje się często jako osoby niemobilne. Zakłada się, że pozostają w domu, czekając na powrót rodziców lub na to, aż rodzice zorganizują im możliwość dołączenia do nich za granicą. Nasze przeprowadzone w Ghanie badanie dowodzi jednak, że osoby te często się przemieszczają. Zmieniają szkoły i domy częściej niż ich rówieśnicy mieszkający z obojgiem rodziców”, wyjaśnia Mazzucato. Zrozumienie, w jaki sposób ta mobilność wpływa na młodzież, jest niezbędne, by określić wpływ migracji na rodziny. Zachodni badacze zajmujący się tym problemem zazwyczaj przyglądają się jedynie temu, jak migracja wpływa na młodzież, która wyemigrowała. „Nikt nie pyta o wpływ migracji na mobilność młodych osób, które pozostały w kraju ojczystym”. Dzięki badaniu etnograficznemu zespół zidentyfikował szereg ciekawych aspektów odwiedzin kraju ojczystego przez młodzież z Europy. Badaczka wyjaśnia to następująco: „Odkryliśmy na przykład, że starsza młodzież odwiedzająca swój kraj pochodzenia szczególnie chętnie wychodzi ze znajomymi do kawiarni, hoteli, na baseny, do barów, miejsc koncertowych, na festiwale muzyczne, do centrów handlowych i klubów nocnych itd. Podczas podróży do Ghany kontaktują się i spędzają czas z członkami rodziny, którzy są profesjonalni, wykształceni i przyjaźni i którzy służą dla nich jako wzór do naśladowania. Dzięki tym doświadczeniom zyskują pewność siebie, umiejętności adaptacji, zdolności kulturowe i motywację”. Jak zauważa Mazzucato, mobilność spowodowała zmianę celów życiowych młodych ludzi. „Stali się bardziej ambitni lub światowi, zaczęli myśleć o swojej przyszłości, nie ograniczając się wyłącznie do rodzinnych stron”, mówi.
Zmiana punktu widzenia nauczycieli
Zespół ma nadzieję, że ustalenia te przyczynią się do lepszego zrozumienia tego, co tak naprawdę oznacza bycie młodą osobą ze środowisk migranckich w Europie – oraz wpływu posiadania rodzica-migranta na młodzież pozostałą w Ghanie. „Dzięki pokazaniu zasobów, które otrzymują ci młodzi ludzie, chcemy zwrócić uwagę na pożyteczny wpływ tych wyjazdów. Obecnie we wszystkich trzech badanych krajach europejskich związane z takim podróżami nieobecności w szkole traktuje się jako nieusprawiedliwione. „Nasze badanie pokazuje, że podczas odwiedzin w kraju ojczystym młodzi ludzie zyskują ważne zasoby, z których mogą korzystać szkoły i instytucje zajmujące się młodzieżą”, dodaje badaczka.
Słowa kluczowe
MO-TRAYL, młodzi ludzie, młodzież, migracja, wybory życiowe, edukacja, Ghana
