Troska, ochrona zdrowia i mieszkania – fundamenty miast przyszłości
Finansowanie mieszkalnictwa socjalnego w europejskich miastach powinno być kluczowym zagadnieniem z punktu widzenia polityki spójności UE, jednak biorąc pod uwagę różne konteksty społeczno-polityczne i systemy opieki społecznej pozostaje to złożonym wyzwaniem. Dzięki wsparciu z działania „Maria Skłodowska-Curie” zespół projektu CITY-OF-CARE badał kwestię nieodpowiednich warunków mieszkaniowych z punktu widzenia praw człowieka oraz rolę sieci troski prowadzonych przez kobiety w budowaniu kapitału społecznego.
Badanie systemów opieki społecznej w UE
Badacze przeprowadzili analizy metodami porównawczą i mieszaną w dwóch europejskich miastach – Mediolanie i Dublinie. Oba ośrodki zostały dobrane na podstawie celowej strategii doboru próby, aby zapewnić dostęp do odpowiedniej liczby źródeł informacji. Zarówno Dublin i Mediolan to miasta przechodzące transformacje postindustrialne, mieszkaniowe i finansowe, w związku z czym mogą stanowić przykład wyzwań związanych z wdrażaniem modeli opartych na nieruchomościach i gentryfikacji. Konsekwencje ich realizacji obejmują zwiększone nierówności społeczno-gospodarcze, wpływające na spójność społeczną i odporność. Badacze przeprowadzili badania terenowe na obszarach The Liberties w południowo-zachodniej części Dublina i Molise-Calvairate w południowo-wschodniej części Mediolanu, czyli w miejscach, w których istniały duże osiedla mieszkaniowe. Mediolan, epicentrum pandemii COVID-19 w Europie, stał się jednym ze studiów przypadków wraz z Dublinem. Pomimo tego zarówno analizy, jak i działania w zakresie komunikacji oraz rozpowszechniania wyników badania zostały doprowadzone do końca wyłącznie w przypadku wstępnego studium przypadku w Dublinie. W przypadku Mediolanu prace wciąż trwają, to samo można powiedzieć o analizie porównawczej wykonywanej przez zespół projektu.
Prawo do mieszkań socjalnych i kobiece sieci troski
Nieodpowiednie warunki mieszkaniowe stanowią jeden z głównych czynników wpływających na zdrowie oraz obszary sprawiedliwości społecznej i praw człowieka. Niska jakość mieszkań jest kluczowym problemem dla wielu mieszkańców budownictwa socjalnego, gdzie zdaniem ekspertów zdecydowana większość lokatorów mieszka w przeludnionych domach, w których występuje nadmierna wilgoć, grzyb, zimno i szkodniki. Pandemia COVID-19 jedynie pogorszyła tę sytuację. Rozszerzone analizy etnograficzne przeprowadzone na osiedlu Oliver Bond w Dublinie wykazały aktywną rolę kobiet w opracowywaniu programów samopomocy i strategii przetrwania. Poprzez te działania kobiety walczą z niepewnością życia w obliczu możliwości finansjalizacji mieszkalnictwa socjalnego. „Kobiety w tych społecznościach mają zwykle więcej krewnych, aktywnie współpracują z sąsiadami i dalszą rodziną, co skutkuje ściśle powiązanymi, lokalnie skoncentrowanymi sieciami regulowanymi przez rozproszone normy wzajemności, a także zaufanie i zaangażowanie”, wyjaśnia Lidia Manzo, stypendystka działania „Maria Skłodowska-Curie”. Badania podkreślają sprawczość mieszkańców i sieci, w tym lokalny aktywizm, interwencje prowadzone przez społeczność i działania publiczne, które opierały się na sieciach wsparcia społecznego prowadzonych przez kobiety w celu lobbowania decydentów.
Kapitał społeczny jako paliwo przemian
Skuteczna i oparta na współpracy reakcja na obecny kryzys mieszkalnictwa socjalnego w Europie wydaje się zależeć od zdolności infrastrukturalnych do przekazywania umiejętności i wiedzy, a także budowania sprawczości w ramach społeczności. Taka forma uczestnictwa może zmienić niepolityczne formy kapitału społecznego w bardziej wyraźnie działania polityczne, które mogą prowadzić do niezbędnych reform. „Rezultaty projektu CITY-OF-CARE wskazują na potrzebę realizowania polityki mieszkalnictwa publicznego, która zapewnia długoterminową strategiczną współpracę między sektorami mieszkalnictwa i ochrony zdrowia oraz potrzebę rozwoju miast troski, w których zdrowie publiczne i sprawiedliwość społeczna są na pierwszym miejscu”, podkreśla Manzo.
Słowa kluczowe
CITY-OF-CARE, mieszkalnictwo socjalne, Dublin, Mediolan, kapitał społeczny, aktywizm, sieci społeczne budowane przez kobiety
