Dokładniejsze poznanie ludzkich interakcji społecznych
Człowiek jest istotą społeczną. To, jak rozumiemy otaczający nas świat, jest determinowane i kształtowane przez interakcje społeczne, które obserwujemy i w których bierzemy udział, dlatego tak doskonale radzimy sobie z wyodrębnianiem i przetwarzaniem informacji społecznych. Potrafimy na przykład stwierdzić, czy ludzie się kłócą, czy flirtują ze sobą. Do niedawna wiedzieliśmy jednak stosunkowo niewiele o tym, jak rozwijają się te umiejętności. „W ostatnich kilku latach kilka laboratoriów zaczęło badać, które regiony mózgu są zaangażowane w ten proces”, wyjaśnia Kami Koldewyn, profesor psychologii na Uniwersytecie w Bangor i koordynatorka projektu Becoming Social. „Z prac tych wynika, że przynajmniej u dorosłych obserwowane interakcje społeczne są przetwarzane i rozumiane za pośrednictwem niewielkiej sieci wyspecjalizowanych regionów mózgu”, twierdzi. W ramach projektu Becoming Social, finansowanym przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych, Koldewyn z zespołem badali korzenie naszych umiejętności rozumienia interakcji społecznych, przyglądając się systemom behawioralnym i neurobiologicznym, na których bazuje złożona percepcja społeczna. „Wyniki badań przeprowadzonych w projekcie Becoming Social sugerują między innymi, że region w tylnej górnej bruździe skroniowej odgrywa w tym procesie podstawową rolę – przynajmniej wtedy, gdy interaktywne informacje są dynamiczne i rozwijają się w czasie”, mówi Koldewyn.
Ustalenie podstaw neuronowych
Na początek zespół Becoming Social zmapował neuronalne podstawy postrzegania interakcji społecznych u typowych dorosłych. „Przy okazji odkryliśmy intrygujące zjawiska, które następnie poddaliśmy dalszym badaniom”, mówi Koldewyn. Jedno z nich dotyczyło tego, że statyczne przedstawienia interakcji społecznych – na przykład pojedyncze zdjęcie przytulającej się pary – były przetwarzane zupełnie inaczej niż interakcje dynamiczne, które rozwijają się w miarę upływu czasu. Zespół zbadał również podobne zjawiska u dzieci, wykorzystując funkcjonalny rezonans magnetyczny, aby zrozumieć rozwój niektórych obszarów mózgu, oraz techniki śledzenia wzroku, aby sprawdzić, czy dzieci inaczej postrzegały i przetwarzały sceny. „W kilku ostatnich, częściowo jeszcze trwających eksperymentach zrealizowanych przy wsparciu grantu staramy się przetestować ograniczenia tych systemów, na przykład podczas przetwarzania informacji od agentów niebędących ludźmi (takich jak roboty lub awatary), a także to, w jaki sposób system ten zmienia się, gdy osoby mają trudności ze zrozumieniem lub angażowaniem się w interakcje społeczne”, zauważa Koldewyn.
Wyniki ważne dla neuronauki rozwojowej
W jednym z wkrótce opublikowanych badań wykorzystujących przezczaszkową stymulację magnetyczną zespół odkrył nieoczekiwaną rolę w postrzeganiu interakcji społecznych odgrywaną przez region w lewej półkuli, który jest specyficzny dla przetwarzania informacji o ciele: lewego pozaprożkowego obszaru ciała (EBA). „Będzie to zaskakujące dla ekspertów w dziedzinie percepcji ciała”, mówi Koldewyn. Inne badanie ujawniło istnienie nieoczekiwanej różnicy w sieciach między dziećmi i dorosłymi, a także umożliwiło wprowadzenie nowatorskiej techniki „wspomagającej łączności” do dziedziny neuronauki rozwojowej. „Jeden z naszych wniosków dotyczy faktu, że zdolność dzieci do analizowania złożonych i zniuansowanych informacji przekazywanych w interakcjach nie jest w pełni ukształtowana aż do wczesnego okresu dojrzewania”, dodaje Koldewyn.
Kluczowy element układanki
Wyniki te są kluczowe dla rozumienia wpływu rozwoju zdolności społecznych na inne aspekty rozwoju poznawczego i tego, jak jest z nimi powiązany. „Zrozumienie, jak działają systemy neuronalne, na jakie informacje są wrażliwe i jakie kodują oraz jak zmieniają się w trakcie rozwoju – a następnie próba powiązania tych informacji z zachowaniem i umiejętnościami – to niezbędne pierwsze kroki, by móc wspierać ludzi w przypadku, gdy te systemy lub umiejętności są niesprawne”, mówi Koldewyn.
Słowa kluczowe
Becoming Social, interakcja, percepcja, ciało, dorastanie, dzieci, zdolność, mózg, regiony